Get 20M+ Full-Text Papers For Less Than $1.50/day. Start a 14-Day Trial for You or Your Team.

Learn More →

Zakresy rotacji tułowia i miednicy u dziewcząt ze skoliozą idiopatyczną / A range of rotation of the trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis

Zakresy rotacji tułowia i miednicy u dziewcząt ze skoliozą idiopatyczną / A range of rotation of... DOI: 10.2478/rehab-2013-0009 Rehabilitacja ­ Artyku y oryginalne Zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn */ Agnieszka St pie Wydzia Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie */ Grant Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego Pb2 Wst p: Ruchomo kr gos upa u osób z ró nymi typami nie zosta a dotychczas dok adnie opisana. Celem bada by o okre lenie wp ywu skrzywienia kr gos upa na zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . Materia i metody: W badaniach uczestniczy o 59 dziewcz t ze skolioz idiopatyczn w wieku 10-18 lat. Warunkiem w czaj cym do badania by o stwierdzenie na zdj ciu rentgenowskim skrzywienia piersiowego prawostronnego lub skrzywienia l d wiowego lewostronnego. Stworzono cztery grupy uwzgl dniaj ce ró ne typy skrzywie kr gos upa. Pomiarów dokonywano w pozycji stoj cej. Do pomiarów zakresów rotacji tu owia i miednicy wykorzystano specjalnie zaprojektowane urz dzenie prototypowe po czone z systemem komputerowym. W czasie testowanych ruchów rotacyjnych stabilizowano obr cz ko czyn górnych z górn cz ci tu owia lub miednic . W metodyce bada precyzyjnie okre lono liczb i kolejno ruchów. Grup kontroln stanowi o 30 dziewcz t bez skoliozy. Do analizy statystycznej wykorzystano test ANOVA z opcj porówna wielokrotnych oraz test T-studenta. Wyniki: Wyniki wykaza y wiele istotnych ró nic mi dzy dziewcz tami ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym, dziewcz tami ze skolioz jedno ukow lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym i grup kontroln . U dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym zaobserwowano znamienne ograniczenie zakresów rotacji tu owia i miednicy. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym stwierdzono zwi kszone zakresy rotacji miednicy. Wnioski: Zakresy rotacji tu owia i miednicy zale od typu skrzywienia kr gos upa, a w szczególno ci od lokalizacji dominuj cego uku skoliozy. Wyst powanie dominuj cego skrzywienia piersiowego prawostronnego sprzyja powstaniu ograniczenia zakresów rotacji tu owia i miednicy oraz asymetrii mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia i miednicy. Wyst powanie dominuj cego skrzywienia l d wiowego lewostronnego prowadzi do zwi kszenia zakresów rotacji miednicy oraz powstania asymetrii mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy. S owa kluczowe: skolioza idiopatyczna, rotacja A range of rotation of the trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis. ¢ © Introduction: Mobility of spine in persons with different types of idiopathic scoliosis hasn't been estimate. The aim of this study was to state the inÀuence of scoliosis on a range of rotation of trunk and pelvis in adolescent girls with idiopathic scoliosis (AIS). Methods: 59 AIS girls at the age of 10-18 participated in the study. Right thoracic curve or left lumbar curve at spine radiography were the criteria for further measurements. Four groups including girls with different types of scoliosis were formed. Measurements were made in upright standing position. The special designed prototype axial rotation tester with the email: orthosas@wp.pl Wst p Struktura, funkcja i aktywno ruchowa s ze sob ci le zwi zane. Ka de zaburzenie strukturalne w narz dzie ruchu mo e prowadzi do zaburze funkcji i zmienia ruchy wykonywane przez cz owieka. Asymetryczne aktywno ci ruchowe i nieprawid owe nawyki ruchowe mog z kolei prowadzi do powstania dysfunkcji na poziomie strukturalnym. Skolioza, de¿niowana jako trójp aszczyznowa deformacja kr gos upa [1] , prowadz ca do zaburzenia symetrii postawy cia a w p aszczy nie czo owej, strza kowej i poprzecznej [2,3], jest zwi zana z nieprawid owo ciami i kompensacjami w uk adzie kostno-stawowym [ 4,5,6, 7,8], mi niowym [9,10] i o rodkowym uk adzie nerwowym. U osób ze skoliozami wyst puj zaburzenia kontroli cia a, zaburzenia reakcji równowa nych [11,12,13] oraz zmieniony wzorzec chodu [13,14,15,16,17,18,19]. Nieliczne badania podejmuj temat wp ywu przestrzennej deformacji kr gów w skoliozie na zmian zakresów ruchów kr gos upa w poszczególnych p aszczyznach. W normalnych warunkach warto ci zakresów bocznego zgi cia, zgi cia i wyprostu oraz rotacji s ró ne w odcinku szyjnym, piersiowym i l d wiowym kr gos upa [20,21]. Ka dy z wymienionych odcinków kr gos upa charakteryzuje si swoist budow kr gów, kr ków mi dzykr gowych oraz odmiennym ustawieniem powierzchni stawowych, co decyduje o mo liwo ciach ruchowych i warto ciach zakresów ruchów w tym odcinku w poszczególnych p aszczyznach. Powstanie deformacji w postaci skoliozy zmienia ustawienie powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych kr gos upa. Potencjalnie mo e to wp ywa na zmian biomechaniki kr gos upa inicjuj c powstanie asymetrii i zmian zakresów ruchów kr gos upa w porównaniu z osobami bez skoliozy. Uwzgl dniaj c zró nicowanie zakresów ruchów w poszczególnych odcinkach kr gos upa mo na tak e przypuszcza , e lokalizacja skrzywienia w odcinku computer system was used to assess the range of rotation. The shoulder girdle with upper part of the trunk or the pelvis were ¿xed during tested rotation motions. The number and order of motions were precisely determined in the study. 30 healthy girls without scoliosis were tested as the control group. ANOVA test and T-test were used for statistical analyzes. Results: There are signi¿cant differences between the girls with double curve scoliosis with dominant right thoracic curve, the girls with single or double curve scoliosis with dominant left lumbar curve and the control group. Limited rotation of trunk and pelvis in horizontal plane were observed in the girls with double curve scoliosis with the dominant right thoracic curve. Increased rotation of pelvis in girls with single or double curve scoliosis with dominant left lumbar curve was found. Conclusions: A range of rotation of trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis depends on a type of scoliosis, especially on location of dominant curve of scoliosis. A dominant right thoracic curve causes limitation of a range of rotation of trunk or pelvis and provokes asymmetries between a range of left and right rotation. A dominant left lumbar curve is conductive to increase a range of rotation of pelvis and provokes asymmetries between a range of left and right rotation. Key words: idiopathic scoliosis, rotation szyjnym, piersiowym lub l d wiowym kr gos upa b dzie wywiera odmienny wp yw na zakresy ruchów kr gos upa w przestrzeni. Powstanie ewentualnych dysproporcji w zakresach i jako ci wykonywanych ruchów mo e wp ywa na jako wykonywanych czynno ci. Tematem podj tych bada jest ocena zakresów ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . Zaburzenie symetrii prawostronnej i lewostronnej rotacji tu owia i miednicy mo e prowadzi do zaburzenia reakcji równowa nych czy zmiany wzorca chodu. Cel pracy Celem bada by o okre lenie wp ywu skrzywienia kr gos upa na zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . W badaniach podj to prób okrelenia zale no ci mi dzy zakresami rotacji tu owia i miednicy a typem skoliozy (lokalizacj uków, wielko ci uków oraz kierunkiem skrzywienia). Za o ono, e zakresy ruchów tu owia i miednicy zale ne s od ustawienia kr gos upa w przestrzeni, a zaburzenie symetrii ustawienia kr gos upa u osób ze skolioz powoduje zmian zakresów ruchów tu owia i miednicy w porównaniu z osobami bez skoliozy. Materia i metody Grupa badana Badania przeprowadzano w Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej ORTHOS w Warszawie i Sto ecznym Centrum Rehabilitacji STOCER oddz. XIII w Chylicach pod Warszaw . Badaniami obj to cznie 89 dziewcz t w wieku 10-18 lat pochodz cych z Warszawy lub jej okolic. W grupie tej znalaz o si 59 dziewcz t z rozpoznan skolioz idiopatyczn ( rednia wieku 14,4 lat) oraz 30 zdrowych dziewcz t bez skrzywienia kr gos upa (grupa kontrolna K; rednia wieku 13,7 lat). Wszystkie badane osoby i ich opiekunowie wyrazili zgod na udzia w badaniach. Zostali poinformowani o celu prowadzonych bada i o mo liwo ci rezygnacji z udzia u grupa Metody W badaniu zasadniczym oceniano zakres rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . Badanie wykonywano w pozycji stoj cej niewielkim rozkroku (stopy równolegle, o ko czyn dolnych prostopad a do pod o a). Przed wykonaniem badania ka da z badanych dziewcz t zosta a poinstruowana odno nie zasad wykonywania ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy (opis s owny i pokaz). Instrukcja zaleca a wykonywanie naprzemiennych maksymalnych ruchów rotacji tu owia lub miednicy z zatrzymaniem ruchu na ko cu zakresu ruchu. Pomiarów dokonywano przy pomocy prototypowego stanowiska do pomiaru zakresów rotacji kr gos upa ZRK1 ( ¿rma ,,JBA" Z. Staniak) umo liwiaj cego badanie zakresu rotacji tu owia wzgl dem ustabilizowanej miednicy lub rotacji miednicy wzgl dem ustabilizowanej obr czy ko czyn górnych i górnej cz ci kr gos upa piersiowego (Ryc.1). O zakresie ruchu rotacyjnego miednicy decydowa a mobilno w stawach mi dzykr gowych w odcinku piersiowym i l d wiowym poni ej miejsca stabilizacji, zakresy ruchu w stawach biodrowych i stawach skokowych. Charakterystyka badanych grup dziewcz t ze skolioz . Opis grupy skolioza jedno ukowa l d wiowa lewostronna lub skolioza dwu ukowa, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym i ró nicy mi dzy skrzywieniem l d wiowym i piersiowym wi kszej ni 5o skolioza dwu ukowa wyrównana, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, o ró nicy mi dzy skrzywieniami nie wi kszej ni 5o skolioza dwu ukowa, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, z dominuj cym skrzywieniem piersiowym i ró nicy mi dzy skrzywieniem piersiowym i l d wiowym wi kszej ni 5o skolioza jedno ukowa, piersiowa prawostronna, z k tem skrzywienia powy ej 35o Liczebno grupy Symbol 14 osób 16 osób T1 22 osoby T2 7 osób W tabeli 2. przedstawiono rednie wielko ci uków skrzywienia kr gos upa w poszczególnych grupach L, W, T1, T2. Rotacja miednicy wzgl dem ustabilizowanego tu owia # " ! w nich w dowolnej chwili. Badanie sk ada o si z dwóch cz ci: wst pnej i zasadniczej. W pierwszej, wst pnej cz ci, przeprowadzano wywiad oraz dok adne badanie kliniczne maj ce na celu ustalenie typu skoliozy w grupie osób ze skolioz oraz wykluczenie deformacji u osób z grupy kontrolnej. Podstaw zakwali¿kowania do badania zasadniczego ukierunkowanego na pomiar zakresów ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz by o spe nienie kryteriów w czaj cych: wiek 10-18 lat, rozpoznanie kliniczne skoliozy idiopatycznej o k cie skrzywienia co najmniej 100 wg Cobba udokumentowane zdj ciem rentgenowskim, obecno skrzywienia piersiowego prawostronnego lub/i skrzywienia l d wiowego lewostronnego. Do bada nie zakwali¿kowano dziewcz t z innymi typami deformacji, nie zgodnymi z przyj tymi kryteriami kwali¿kacji, oraz dziewcz t ze skolioz wrodzon . Obie badane grupy, badana i kontrolna, nie ró ni y si ze wzgl du na wiek, wysoko i mas cia a. W celu dok adnej analizy ruchów wykonywanych przez dziewcz ta z odmiennym typem i wielko ci skrzywienia kr gos upa, w grupie dziewcz t ze skolioz wyodr bniono kilka mniejszych grup ­ L, W, T1, T2 (Tabela 1). Warto ci ( rednia ± SD ) uków skrzywienia kr gos upa w poszczególnych grupach wyra one w stopniach (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym, W - skoliozy wyrównane, T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym, T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). Skrzywienie piersiowe Skrzywienie l d wiowe Ró nica mi dzy skrzywieniem piersiowym i l d wiowym -14,2 ± 5,1 0,8 ± 3,6 15,1 ± 6,9 48,7 ± 10,1 L W T1 T2 10,5 ± 11,6 34,8 ± 13,8 32,0 ± 15,0 48,7 ± 10,1 24,7 ± 10,9 34,0 ± 15,5 16,8 ± 14,7 0,0 ± 0,0 Zespó pomiarowy: a) piersiowy, b) l d wiowy grupa pozycja TRL [o] TRP [o] MRL [o] MRP [o] Tu ów Przyk adowy zapis pomiaru zakresów ruchów rotacyjnych w p aszczy nie poprzecznej i w pozosta ych p aszczyznach. W analizie danych uwzgl dniono 6 pierwszych ruchów maksymalnej rotacji tu owia lub miednicy (3 w lewo i 3 w prawo). Z bazy danych usuni to wszystkie próby o warto ci poni ej 100 wskazuj cej na przypadkowe wykonanie ruchu. Na podstawie uzyskanych danych wyliczono rednie warto ci maksymalnych zakresów ruchów lewostronnej (l) i prawostronnej (p) rotacji tu owia (TR) i miednicy (MR). Oblicze statystycznych dokonano przy u yciu jednoczynnikowej analizy wariancji Anova z opcj porówna wielokrotnych oraz testu t-Studenta. Przyj to poziom istotno ci p<0,05. # " ! Ogólnie najwi ksze zakresy ruchów lewostronnej (TRL) i prawostronnej rotacji tu owia (TRP) zaobserwowano u dziewcz t bez skoliozy (Tab. 3, Ryc.4). Jedynym wyj tkiem by a wi ksza warto TRP u dziewcz t ze skrzywieniem piersiowym T2, lecz nie by a to ró nica istotna statystycznie. U dziewcz t bez skoliozy stwierdzono istotnie wi kszy (p<0,01) zakres lewostronnej rotacji tu owia (TRL) ni u dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym. Zakres lewostronnej rotacji tu owia w grupie T1 stanowi 85,6% warto ci uzyskanej w grupie kontrolnej (Ryc.4). U wi kszo ci dziewcz t ze skoliozami (grupa W,T1,T2) zakres lewostronnej rotacji tu owia by mniejszy od zakresu prawostronnej rotacji tu owia. W grupie T1 ró nica ta okazaa si istotna statystycznie (p<0,001). U dziewcz t z dominuj c skolioz l d wiow (L) zakres lewostronnej rotacji tu owia by wi kszy od zakresu rotacji prawostronnej, ale nie by a to znamienna ró nica. Wyniki Wyniki wykaza y wyst powanie ró nic w zakresach ruchów lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia i miednicy w p aszczy nie poprzecznej mi dzy poszczególnymi grupami L,W,T1,T2 i grup kontroln oraz mi dzy dziewcz tami z ró nymi typami skolioz. rednie warto ci rotacji tu owia i miednicy przedstawiono w Tabeli 3. Podczas badania ruchów rotacji pod g owami I ko ci ródstopia umieszczano p ytki kontaktowe sygnalizuj ce oderwanie si tych fragmentów stóp od pod o a. Taka sygnalizacja mia a zapewni kontakt trzech punktów podparcia ka dej stopy z pod o em, w tym g owy I ko ci ródstopia, i ograniczy kompensacje w czasie wykonywania badanych ruchów. Zespó pomiarowy, wyposa ony w uk ad elektroniczny rejestruj cy k t obrotu równocze nie w trzech p aszczyznach, mocowany by za po rednictwem ramki opasuj cej zak adanej na tu ów lub miednic . Swobodne po czenie znajduj ce si mi dzy ramk opasuj c a systemem pomiarowym uniemo liwia o przenoszenie ewentualnych ruchów ramki na po o enie czujnika usytuowanego na kr gos upie. System pomiarowy umieszczany by na wysoko ci T5-T7 (Ryc.2a) kr gos upa piersiowego podczas badania ruchów tu owia oraz na poziomie L5-S1 podczas rotacji miednicy (Ryc.2b). Zapis dokonywany by z dok adno ci do 0,1 stopnia. Wyniki pomiarów uzyskiwano w formie liczbowej i gra¿cznej (Ryc. 3). Warto ci rednie (± SD) rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t z ró nymi typami skolioz i w grupie kontrolnej (TRL ­lewostronna rotacja tu owia, TRP ­prawostronna rotacja tu owia, MRL ­lewostronna rotacja miednicy, MRP ­prawostronna rotacja miednicy, L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym, W - skoliozy wyrównane, T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym, T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne, K- grupa kontrolna). T1 T2 34,3 ± 9,55 33,4 ± 9,12 37,2 ± 7,39 31,0 ± 8,73 33,9 ± 6,84 33,1 ± 9,45 30,1 ± 7,71 35,0 ± 6,87 29,0 ± 8,69 32,9 ± 11,32 36,8 ± 12,23 30,1 ± 5,24 35,1 ± 8,99 36,0 ± 8,97 32,4 ± 8,57 33,1 ± 7,28 30,7 ± 7,57 27,2 ± 5,54 27,0 ± 6,75 31,0 ± 7,54 Warto ci procentowe zakresów lewostronnej (TRL) i prawostronnej rotacji tu owia (TRP) w pozycji stoj cej u dziewcz t z ró nymi typami skolioz w stosunku do grupy kontrolnej traktowanej jako 100% (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym; W - skoliozy wyrównane; T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym; T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). ' # " ! Miednica Najwi ksze warto ci rotacji osi gn y dziewcz ta z dominuj c skolioz l d wiow (L) (Ryc.5, Tab.3). Zakresy rotacji miednicy w tej grupie stanowi y odpowiednio 114,6% i 106,6% warto ci uzyskanych przez dziewcz ta z grupy kontrolnej. Warto lewostronnej rotacji miednicy (MRL) w grupie L by a znacz co wi ksza od zakresu w grupie dziewcz t ze skolioz z dominuj cym skrzywieniem piersiowym T1 (p<0,001) i skolioz jedno ukow piersiow prawostronn T2 (p<0,05). Warto ta ró ni a si tak e od warto ci zakresu lewostronnej rotacji miednicy u dziewcz t bez skoliozy (p<0,05). Tak e zakres rotacji prawostronnej miednicy (MRP) ( # " ! w grupie dziewcz t ze skolioz z dominuj cym ukiem l d wiowym by istotnie wi kszy od zakresu uzyskanego przez dziewcz ta z grupy T1 (p=0,001) i T2 (p<0,05). Nie wykazano natomiast znamiennej ró nicy mi dzy zakresem rotacji prawostronnej miednicy w grupie L i grupie kontrolnej (K). Najmniejsze zakresy rotacji miednicy uzyska y dziewcz ta ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym T1 (odpowiednio 89,4% i 87,8% warto ci lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy w grupie kontrolnej). Porównanie zakresu ruchu prawostronnej rotacji miednicy (MRP) z wynikami w grupie kontrolnej wskazuje na istnienie znamiennych ró nic miedzy dziewcz tami bez skoliozy i osobami nale cymi do grupy T1 (p<0,05). Warto ci procentowe zakresów ruchów rotacji lewostronnej (MRL) i prawostronnej (MRP) miednicy w pozycji stoj cej w odniesieniu do grupy kontrolnej traktowanej jako 100% (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym; W- skoliozy wyrównane; T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym; T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). U dziewcz t z grupy L zaobserwowano znamienn ró nic mi dzy warto ciami zakresu lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy. Zakres rotacji lewostronnej by znacz co wi kszy ni zakres rotacji prawostronnej (p<0,05). Dyskusja Przedstawione badania s jedn z nielicznych prób okre lenia zakresów ruchomo ci kr gos upa u dziewcz t z ró nymi typami skolioz idiopatycznych. Wyniki wskazuj jednoznacznie na istnienie asymetrii ruchów i/lub ograniczenia zakresów ruchów rotacji tu owia i miednicy u tych dziewcz t. Wyniki innych prowadzonych na wiecie bada , w których poddano ocenie ruchomo kr gos upa u osób ze skolioz idiopatyczn , wykazuj du ró norodno . Na przyk ad Wilk i wsp. [22], w badaniach ukierunkowanych na pomiar zakresów ruchów zgi cia, wyprostu i zgi bocznych w grupie kobiet ze skolioz nie leczonych operacyjnie, grupie kobiet po zabiegu operacyjnym kr gos upa i grupie kobiet bez skoliozy, nie wykazali istotnych ró nic mi dzy osobami bez skoliozy i nie operowanymi osobami ze skolioz . Brak ró nic w zakresie ruchu zgi cia u pacjentów ze skolioz wykaza y równie badania prowadzone przez Hresko i wsp. [23]. Wyniki tych bada nie pokrywaj si jednak z wynikami bada zrealizowanych przez Engsberga i wsp. [24], którzy korzystaj c z metody analizy przestrzennej ruchu, wykazali asymetri zakresu ruchu zgi cia bocznego u pacjentów ze skolioz idiopatyczn . Równie badania przeprowadzone przez Nakakohji [25], maj ce na celu ocen zakresu ruchu kr gos upa w p aszczy nie strza kowej na podstawie czynno ciowych zdj rentgenowskich, wykaza y zale ne od typu skoliozy odcinkowe ograniczenia ruchu zgi cia kr gos upa. Wyniki tych bada wskazuj zatem na istnienie ogranicze ruchu w p aszczy nie czo owej i strza kowej u osób ze skolioz idiopatyczn . Jak wida wyci gni cie jednoznacznych wniosków na podstawie jednorazowych bada nie jest atwe, poniewa wyst puje wiele zmiennych maj cych wp yw na wyniki bada . Do czynników decyduj cych o powstaniu ró nic mo emy zaliczy p e , wiek, liczebno badanej grupy, przyj t metodyk bada oraz wielko i typ skoliozy u badanych osób. Badaniami obj to 59 dziewcz t ze skolioz i 30 dziewcz t bez skoliozy. Liczba badanych osób jest wystarczaj ca do uzyskania ogólnych informacji o ruchomo ci kr gos upa u osób ze skolioz i bez skoliozy, jednak wyodr bnienie czterech grup osób ze skoliozami powoduje, e wyniki bada nale y uzna za wst pne i uzyska ich potwierdzenie w kolejnych badaniach obejmuj cych wi ksz liczb dziewcz t z okre lonym typem skoliozy. Jednym z czynników istotnych dla pomiaru zakresu ruchu jest wiek badanych osób [26,27]. W przeprowadzonych badaniach uczestniczy y dziewcz ta w wieku 10-18 lat. Jest to przedzia wieku, w którym najcz ciej rozpoznaje si skolioz i podejmuje si dzia ania maj ce na celu zapobieganie progresji skrzywienia. Grupa badana i kontrolna nie ró ni y si ze wzgl du na wiek, mas cia a i wysoko cia a, tak wi c zaobserwowane ró nice w zakresach ruchomo ci mo na uzna za realne. Uwzgl dniaj c jednak dynamik progresji skoliozy w okresie dojrzewania nale a oby przeprowadzi podobne badania w wi kszych grupach, zró nicowanych nie tylko ze wzgl du na typ skoliozy, ale tak e ze wzgl du na wiek (dziewcz ta m odsze i starsze). Porównanie warto ci zakresów rotacji tu owia u dziewcz t ze skolioz i dziewcz t z grupy kontrolnej wykaza o ograniczenie zakresów ruchów lewostronnej i prawostronnej rotacji u wi kszo ci badanych dziewcz t ze skolioz . Jedynie w grupie dziewcz t ze skolioz jedno ukow piersiow prawostronn warto ci prawostronnej rotacji tu owia by y wi ksze ni w grupie kontrolnej, ale nie by a to znamienna ró nica. Mimo ogólnej tendencji do zmniejszenia zakresów ruchów rotacji tu owia u dziewcz t ze skolioz , istotne ograniczenie rotacji, w porównaniu z grup kontroln , stwierdzono jedynie w grupie dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym. W ród dziewcz t nale cych do tej grupy wyst powa a tak e znamienna ró nica mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia. W tej samej grupie zaobserwowano równie istotne ograniczenie zakresu prawostronnej rotacji miednicy. Jest to zatem jedyna grupa dziewcz t ze skolioz , w której dochodzi o do istotnego ograniczenia zakresów rotacji tu owia i miednicy oraz powstania asymetrii ruchów rotacyjnych w stosunku do grupy kontrolnej. W grupie dziewcz t z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym zaobserwowano wi ksze wartoci zakresów rotacji miednicy ni w grupie dziewcz t bez skoliozy. U wszystkich pozosta ych badanych ze skolioz warto ci zakresów rotacji miednicy by y mniejsze ni w grupie dziewcz t bez skoliozy. Mo na zatem wnioskowa , e dominuj ce skrzywienie l d wiowe powoduje zwi kszenie mobilno ci odcinka l d wiowego kr gos upa w p aszczy nie poprzecznej, a dodatkowo przyczynia si do powstania istotnych ró nic miedzy lewostronn i prawostronn rotacj miednicy. Z kolei wyst powanie i progresja kompensacyjnego skrzywienia piersiowego powoduje zmniejszenie zakresów rotacji tu owia i miednicy, a z czasem mo e doprowadzi do istotnego ograniczenia ruchu. Podobne wyniki przynios y badania Poussa i Melina [28], analizuj cych mobilno kr gos upa w ró nych p aszczyznach u pacjentów z progresywn skolioz idiopatyczn . Autorzy wykazali, e zakresy ruchów rotacyjnych kr gos upa zmniejszaj si wraz z przyrostem wielko ci skrzywienia kr gos upa. Wyj tek stanowi y osoby ze skolioz l d wiow , u których nie stwierdzono ograniczenia zakresów ruchu. Prawdopodobnie czynnikiem warunkuj cym powstanie zmian zakresu ruchu jest zmiana ustawienia powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych. Ustawienie powierzchni stawowych w odcinku piersiowym kr gos upa sprzyja wykonywaniu ruchów rotacyjnych w wi kszym zakresie ni w odcinku l d wiowym [20]. Powstanie skrzywienia piersiowego powoduje zmian ustawienia powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych, prowadz c do stopniowego ograniczania zakresu rotacji w odcinku piersiowym kr gos upa. Z kolei budowa anatomiczna kr gów l d wiowych sprzyja wykonywaniu ruchów w p aszczy nie strza kowej i czo owej, podczas gdy zakres ruchu rotacji jest relatywnie mniejszy [20]. Skrzywienie l d wiowe i towarzysz ca mu przestrzenna deformacja kr gów wp ywa prawdopodobnie na zmian ustawienia powierzchni stawowych, umo liwiaj c wykonanie rotacji kr gów l d wiowych w zwi kszonym zakresie i powstanie ró nicy mi dzy wartociami rotacji o przeciwnym kierunku. Warto ci zakresów rotacji tu owia i miednicy uzyskane w wyró nionych grupach maj zwi zek z typem skoliozy, który mo na opisa mi dzy innymi kierunkiem i wielko ci uku (-ów), liczb wyst puj cych uków skrzywienia i ich lokalizacj . Istotnym czynnikiem warunkuj cym zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz jest ró nica mi dzy warto ci k ta skrzywienia piersiowego i l d wiowego. Z przeprowadzonych bada wynika, e wraz z przyrostem warto ci k ta skrzywienia w odcinku piersiowym kr gos upa, wzgl dem skrzywienia l d wiowego, dochodzi do zwi kszenia warto ci prawostronnej rotacji tu owia oraz zmniejszenia warto ci prawostronnej rotacji miednicy. Najwi ksze warto ci prawostronnej rotacji tu owia w ród dziewcz t ze skolioz zaobserwowano w grupie ze skolioz jedno ukow piersiow prawostronn (T2) lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym (T1). Zwi kszony zakres prawostronnej rotacji tu owia w tych grupach, w stosunku do pozosta ych dziewcz t ze skolioz , mo e wiadczy o wp ywie kierunku i wielko ci skrzywienia piersiowego na zakresy ruchów rotacyjnych. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow l d wiow lewostronn lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym (L) warto zakresu prawostronnej rotacji tu owia by a mniejsza od warto ci lewostronnej rotacji. To niewielkie ograniczenie ruchu prawostronnej rotacji tuowia ma zwi zek z kierunkiem dominuj cego skrzywienia l d wiowego. Pomiary zakresów ruchów miednicy w p aszczy nie poprzecznej wykaza y we wszystkich grupach, e zakres lewostronnej rotacji miednicy jest wi kszy od zakresu rotacji prawostronnej. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow l d wiow lewostronn lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym (L) zakres lewostronnej rotacji miednicy by istotnie wi kszy od zakresu uzyskanego w grupie kontrolnej. Ponownie wi c widoczny jest wp yw kierunku dominuj cego skrzywienia na zakresy rotacji. W tym przypadku lewostronne skrzywienie w odcinku l d wiowym kr gos upa sprzyja o zwi kszeniu warto ci zakresu lewostronnej rotacji miednicy. Wyniki omawianych bada wskazuj , e istnieje zwi zek mi dzy zakresami ruchów rotacji tu owia i miednicy a kierunkiem i wielko ci skrzywienia kr gos upa. Skrzywienie kr gos upa wymusza zmian ustawienia kr gów (g ównie szczytowych) w p aszczy nie poprzecznej w statyce, co bez w tpienia mo e powodowa ró nice w zakresach lewostronnej i prawostronnej rotacji w ruchach czynnych. Istotna jest tak e ilo uków skrzywienia. Nale y zwróci uwag na fakt, e powstanie skrzywienia w odcinku piersiowym kr gos upa mo e decydowa o zakresach ruchów rotacyjnych w odcinku l d wiowym kr gos upa, za skrzywienie w odcinku l d wiowym wp ywa na zakresy rotacji w cz ci piersiowej kr gos upa. Obserwacje te maj istotne znaczenie w planowaniu procesu ¿zjoterapii osób ze skolioz idiopatyczn . Istotnym jest fakt, e niektóre deformacje kr gos upa prowadz od zwi kszenia jego mobilno ci, inne za powoduj stopniowe ograniczanie zakresów ruchu w p aszczy nie poprzecznej. W zwi zku z tym terapia osób ze skoliozami powinna by planowana indywidualnie. Zaobserwowane ró nice zakresów ruchów rotacyjnych mog wp ywa na jako czynno ci wymagaj cych rotacji, wykonywanych w pozycji stoj cej. Mog tak e prowadzi do powstania ró nic we wzorcu chodu mi dzy osobami z ró nymi typami skolioz. Hipotezy te wymagaj potwierdzenia w kolejnych badaniach. Wnioski 1. Warto ci rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn zale od typu skoliozy, a w szczególno ci od lokalizacji dominuj cego skrzywienia kr gos upa. 2. Wyst powanie skoliozy powoduje powstanie ró nic mi dzy warto ciami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia oraz miednicy. 3. Program ¿zjoterapii osób ze skolioz idiopatyczn powinien by ustalany indywidualnie. Przy planowaniu ¿zjoterapii nale y uwzgl dnia zaburzenia ruchomo ci kr gos upa w p aszczy nie poprzecznej. Pi miennictwo: 1. Stokes IAF. Three-dimensional terminology of spinal deformity: A report presented to the Scoliosis Research Society Working Group on 3-D terminology of spinal deformity. Spine; 19: 236-248. 2. Nault ML, Allard P, Hinse S et al. Relations between standing stability and body posture parameters in scoliosis. Spine 2002; 27(17); 1911-1917. 3. Gauchard G, Lascombes P, Kuhnast M et al. InÀuence of different types of progressive idiopathic scoliosis on static and dynamic postural control. Spine 2001;26(9): 1052-1058. 4. Stokes IAF, Gardner-Morse M. Muscle activation strategies and symmetry of spinal loading in the lumbar spine with scoliosis. Spine 2004; 29(19): 2103-2107. 5. Erkula G, Kiter AE, Kilic BA et al. The relation of joint laxity and trunk rotation. J Pediatr Orthop B 2005; 14(1): 38-41. 6. Karski T: Biomechanical explanation of etiology of socalled idiopathic scoliosis. Two etiological groups ­ important for treatment and neo-prophylaxis. Pan Arab J Orthop & Trauma 2005; 9: 123-135. 7. Karski T: Recent observations in the biomechanical etiology of so-called idiopathic scoliosis. New classi¿cation of spinal deformity-I-st, II-nd and III-rd etiopathological groups. Stud Health Techno Inform 2006; 123: 473-482. 8. Kotwicki T: Badanie zakresu ruchu w stawach biodrowych ­ mody¿kacja badania i wyniki pacjentów ze skolioz . Ann Acad Med Siles 2007; 61(1):1-4. 9. Chwa a W, M'hango A, Bia ek M et al. Wp yw terapii na ró nice biopotencja ów czynno ciowych mi ni grzbietu u dzieci z idiopatyczn skolioz dwu ukow . Fizjoterapia Polska 2005; 5(2):149-156. 10. Cheung J, Veldhuizen AG, Halberts JP et al. Geometric and electromyographic assessment in the evaluation of curve progression in idiopathic scoliosis. Spine 2006, 31(3): 322-329. 11. Zabijek KF, Leroux MA, Coillard C et al. Evaluation of segmental postural characteristics during quiet standing in control and idiopathic scolisis patients. Clin Biomach 2005; 20(5): 483-490. 12. Ostrowska B, Ro ek-Piechura K, Skolimowski T. Odzyskiwanie dynamicznej równowagi po zewn trznych zaburzeniach postawy u dzieci ze skolioz idiopatyczn . Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja 2006; 8(3): 300-307. 13. Mallau S, Bollini G, Jouve JL et al. Locomotor skills and balance strategies in adolescent idiopathic scoliosis. Spine 2007; 32(1):14-22. 14. Giakas G, Baltzopoulos V, Danger¿eld PH et al. Comparison of gait patterns between healthy and scoliotic patients using time and frequency domain analysis of ground reaction forces. Spine 1996, 21(19): 2235-2242. 15. Hopf C, Scheidecker M, Steffan K et al. Gait analysis in idiopathic scoliosis before and after surgery: a comparison of the pre- and postoperative muscle activation pattern. Eur Spine J 1998; 7(1):6-11. 16. Chockalingam N, Danger¿eld PH, Rahmatalla A et al. Assessment of ground reaction force during scoliotic gait. Eur Spine J 2004; 13(8): 750-754. 17. Kramers-de Quervain IA, Müller R, Stacoff A et al. Gait analysis in patient with idiopathic scoliosis. Eur Spine J 2004; Aug; 13(5): 449-456. 18. Syczewska M, ukaszewska A, Górak B et al. Zmiany stereotypu chodu u pacjentów z bocznym skrzywieniem kr gos upa. Rehabilitacja Medyczna 2006; 10(4): 12-21. 19. St pie A. Seyfried A, Krawczyk M et al. Wp yw deformacji kr gos upa na sposób obci ania stóp w czasie chodu u osób ze skolioz idiopatyczn . Post py Rehabilitacji 2007; 2: 13-20. 20. Kapandji IA. Physiologie articulaire. Maloine S.A. Editeur, 1982. 21. Kaltenborn FM. Kr gos up - badanie manualne i mobilizacja. Toru , Wydawnictwo Rolewski, 1998. 22. Wilk B, Karol SA, Johnson CE et al. The effect of scoliosis fusion on spinal motion: a comparison of fused and nonfused patients with idiopathic scoliosis. Spine 2006, 31(3): 309-314. 23. Hresko MT, Mesiha M, Richards K et al. A comparison of methods for measuring spinal motion in female patients with idiopathic adolescent scoliosis. J Pediatr Orthop 2006; 26(6): 758-763. 24. Engsberg JR, Lenke LG, Reitenbach AK: Prospective evaluation of trunk range of motion in adolescents with idiopathic scoliosis undergoing spinal fusion surgery. Spine 2002; 27:1346-54. 25. Nakakohji: Sagittal spinal Àexibility in patients with idiopathic scoliosis. Nippon Seikeigeka Gakkai Zasshi 1994; 68(12): 1033-1043. 26. Deviren V, Berven S, Kleinstueck F et al. Predictors of Àexibility and pain patterns in thoracolumbar and lumbar idiopathic scoliosis. Spine 2002; 27(21): 2346-2349. 27. Grivas TB, Vasiliadis ES., Koufopoulos G. Study of trunk asymmetry in normal children and adolescent. Scoliosis 2006; 1:19. 28. Poussa M, Mellin G, 1992: Spinal mobility and posture in adolescent idiopathic scoliosis at three stages of curve magnitude. Spine; Jul; 17(7): 757-760. http://www.deepdyve.com/assets/images/DeepDyve-Logo-lg.png Advances in Rehabilitation de Gruyter

Zakresy rotacji tułowia i miednicy u dziewcząt ze skoliozą idiopatyczną / A range of rotation of the trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis

Advances in Rehabilitation , Volume 25 (3) – Sep 1, 2011

Loading next page...
 
/lp/de-gruyter/zakresy-rotacji-tu-owia-i-miednicy-u-dziewcz-t-ze-skolioz-idiopatyczn-B350QvUnrq

References

References for this paper are not available at this time. We will be adding them shortly, thank you for your patience.

Publisher
de Gruyter
Copyright
Copyright © 2011 by the
ISSN
1734-4948
eISSN
1734-4948
DOI
10.2478/rehab-2013-0009
Publisher site
See Article on Publisher Site

Abstract

DOI: 10.2478/rehab-2013-0009 Rehabilitacja ­ Artyku y oryginalne Zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn */ Agnieszka St pie Wydzia Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie */ Grant Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy szego Pb2 Wst p: Ruchomo kr gos upa u osób z ró nymi typami nie zosta a dotychczas dok adnie opisana. Celem bada by o okre lenie wp ywu skrzywienia kr gos upa na zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . Materia i metody: W badaniach uczestniczy o 59 dziewcz t ze skolioz idiopatyczn w wieku 10-18 lat. Warunkiem w czaj cym do badania by o stwierdzenie na zdj ciu rentgenowskim skrzywienia piersiowego prawostronnego lub skrzywienia l d wiowego lewostronnego. Stworzono cztery grupy uwzgl dniaj ce ró ne typy skrzywie kr gos upa. Pomiarów dokonywano w pozycji stoj cej. Do pomiarów zakresów rotacji tu owia i miednicy wykorzystano specjalnie zaprojektowane urz dzenie prototypowe po czone z systemem komputerowym. W czasie testowanych ruchów rotacyjnych stabilizowano obr cz ko czyn górnych z górn cz ci tu owia lub miednic . W metodyce bada precyzyjnie okre lono liczb i kolejno ruchów. Grup kontroln stanowi o 30 dziewcz t bez skoliozy. Do analizy statystycznej wykorzystano test ANOVA z opcj porówna wielokrotnych oraz test T-studenta. Wyniki: Wyniki wykaza y wiele istotnych ró nic mi dzy dziewcz tami ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym, dziewcz tami ze skolioz jedno ukow lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym i grup kontroln . U dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym zaobserwowano znamienne ograniczenie zakresów rotacji tu owia i miednicy. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym stwierdzono zwi kszone zakresy rotacji miednicy. Wnioski: Zakresy rotacji tu owia i miednicy zale od typu skrzywienia kr gos upa, a w szczególno ci od lokalizacji dominuj cego uku skoliozy. Wyst powanie dominuj cego skrzywienia piersiowego prawostronnego sprzyja powstaniu ograniczenia zakresów rotacji tu owia i miednicy oraz asymetrii mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia i miednicy. Wyst powanie dominuj cego skrzywienia l d wiowego lewostronnego prowadzi do zwi kszenia zakresów rotacji miednicy oraz powstania asymetrii mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy. S owa kluczowe: skolioza idiopatyczna, rotacja A range of rotation of the trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis. ¢ © Introduction: Mobility of spine in persons with different types of idiopathic scoliosis hasn't been estimate. The aim of this study was to state the inÀuence of scoliosis on a range of rotation of trunk and pelvis in adolescent girls with idiopathic scoliosis (AIS). Methods: 59 AIS girls at the age of 10-18 participated in the study. Right thoracic curve or left lumbar curve at spine radiography were the criteria for further measurements. Four groups including girls with different types of scoliosis were formed. Measurements were made in upright standing position. The special designed prototype axial rotation tester with the email: orthosas@wp.pl Wst p Struktura, funkcja i aktywno ruchowa s ze sob ci le zwi zane. Ka de zaburzenie strukturalne w narz dzie ruchu mo e prowadzi do zaburze funkcji i zmienia ruchy wykonywane przez cz owieka. Asymetryczne aktywno ci ruchowe i nieprawid owe nawyki ruchowe mog z kolei prowadzi do powstania dysfunkcji na poziomie strukturalnym. Skolioza, de¿niowana jako trójp aszczyznowa deformacja kr gos upa [1] , prowadz ca do zaburzenia symetrii postawy cia a w p aszczy nie czo owej, strza kowej i poprzecznej [2,3], jest zwi zana z nieprawid owo ciami i kompensacjami w uk adzie kostno-stawowym [ 4,5,6, 7,8], mi niowym [9,10] i o rodkowym uk adzie nerwowym. U osób ze skoliozami wyst puj zaburzenia kontroli cia a, zaburzenia reakcji równowa nych [11,12,13] oraz zmieniony wzorzec chodu [13,14,15,16,17,18,19]. Nieliczne badania podejmuj temat wp ywu przestrzennej deformacji kr gów w skoliozie na zmian zakresów ruchów kr gos upa w poszczególnych p aszczyznach. W normalnych warunkach warto ci zakresów bocznego zgi cia, zgi cia i wyprostu oraz rotacji s ró ne w odcinku szyjnym, piersiowym i l d wiowym kr gos upa [20,21]. Ka dy z wymienionych odcinków kr gos upa charakteryzuje si swoist budow kr gów, kr ków mi dzykr gowych oraz odmiennym ustawieniem powierzchni stawowych, co decyduje o mo liwo ciach ruchowych i warto ciach zakresów ruchów w tym odcinku w poszczególnych p aszczyznach. Powstanie deformacji w postaci skoliozy zmienia ustawienie powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych kr gos upa. Potencjalnie mo e to wp ywa na zmian biomechaniki kr gos upa inicjuj c powstanie asymetrii i zmian zakresów ruchów kr gos upa w porównaniu z osobami bez skoliozy. Uwzgl dniaj c zró nicowanie zakresów ruchów w poszczególnych odcinkach kr gos upa mo na tak e przypuszcza , e lokalizacja skrzywienia w odcinku computer system was used to assess the range of rotation. The shoulder girdle with upper part of the trunk or the pelvis were ¿xed during tested rotation motions. The number and order of motions were precisely determined in the study. 30 healthy girls without scoliosis were tested as the control group. ANOVA test and T-test were used for statistical analyzes. Results: There are signi¿cant differences between the girls with double curve scoliosis with dominant right thoracic curve, the girls with single or double curve scoliosis with dominant left lumbar curve and the control group. Limited rotation of trunk and pelvis in horizontal plane were observed in the girls with double curve scoliosis with the dominant right thoracic curve. Increased rotation of pelvis in girls with single or double curve scoliosis with dominant left lumbar curve was found. Conclusions: A range of rotation of trunk and pelvis in girls with idiopathic scoliosis depends on a type of scoliosis, especially on location of dominant curve of scoliosis. A dominant right thoracic curve causes limitation of a range of rotation of trunk or pelvis and provokes asymmetries between a range of left and right rotation. A dominant left lumbar curve is conductive to increase a range of rotation of pelvis and provokes asymmetries between a range of left and right rotation. Key words: idiopathic scoliosis, rotation szyjnym, piersiowym lub l d wiowym kr gos upa b dzie wywiera odmienny wp yw na zakresy ruchów kr gos upa w przestrzeni. Powstanie ewentualnych dysproporcji w zakresach i jako ci wykonywanych ruchów mo e wp ywa na jako wykonywanych czynno ci. Tematem podj tych bada jest ocena zakresów ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . Zaburzenie symetrii prawostronnej i lewostronnej rotacji tu owia i miednicy mo e prowadzi do zaburzenia reakcji równowa nych czy zmiany wzorca chodu. Cel pracy Celem bada by o okre lenie wp ywu skrzywienia kr gos upa na zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . W badaniach podj to prób okrelenia zale no ci mi dzy zakresami rotacji tu owia i miednicy a typem skoliozy (lokalizacj uków, wielko ci uków oraz kierunkiem skrzywienia). Za o ono, e zakresy ruchów tu owia i miednicy zale ne s od ustawienia kr gos upa w przestrzeni, a zaburzenie symetrii ustawienia kr gos upa u osób ze skolioz powoduje zmian zakresów ruchów tu owia i miednicy w porównaniu z osobami bez skoliozy. Materia i metody Grupa badana Badania przeprowadzano w Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej ORTHOS w Warszawie i Sto ecznym Centrum Rehabilitacji STOCER oddz. XIII w Chylicach pod Warszaw . Badaniami obj to cznie 89 dziewcz t w wieku 10-18 lat pochodz cych z Warszawy lub jej okolic. W grupie tej znalaz o si 59 dziewcz t z rozpoznan skolioz idiopatyczn ( rednia wieku 14,4 lat) oraz 30 zdrowych dziewcz t bez skrzywienia kr gos upa (grupa kontrolna K; rednia wieku 13,7 lat). Wszystkie badane osoby i ich opiekunowie wyrazili zgod na udzia w badaniach. Zostali poinformowani o celu prowadzonych bada i o mo liwo ci rezygnacji z udzia u grupa Metody W badaniu zasadniczym oceniano zakres rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn . Badanie wykonywano w pozycji stoj cej niewielkim rozkroku (stopy równolegle, o ko czyn dolnych prostopad a do pod o a). Przed wykonaniem badania ka da z badanych dziewcz t zosta a poinstruowana odno nie zasad wykonywania ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy (opis s owny i pokaz). Instrukcja zaleca a wykonywanie naprzemiennych maksymalnych ruchów rotacji tu owia lub miednicy z zatrzymaniem ruchu na ko cu zakresu ruchu. Pomiarów dokonywano przy pomocy prototypowego stanowiska do pomiaru zakresów rotacji kr gos upa ZRK1 ( ¿rma ,,JBA" Z. Staniak) umo liwiaj cego badanie zakresu rotacji tu owia wzgl dem ustabilizowanej miednicy lub rotacji miednicy wzgl dem ustabilizowanej obr czy ko czyn górnych i górnej cz ci kr gos upa piersiowego (Ryc.1). O zakresie ruchu rotacyjnego miednicy decydowa a mobilno w stawach mi dzykr gowych w odcinku piersiowym i l d wiowym poni ej miejsca stabilizacji, zakresy ruchu w stawach biodrowych i stawach skokowych. Charakterystyka badanych grup dziewcz t ze skolioz . Opis grupy skolioza jedno ukowa l d wiowa lewostronna lub skolioza dwu ukowa, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym i ró nicy mi dzy skrzywieniem l d wiowym i piersiowym wi kszej ni 5o skolioza dwu ukowa wyrównana, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, o ró nicy mi dzy skrzywieniami nie wi kszej ni 5o skolioza dwu ukowa, piersiowa prawostronna i l d wiowa lewostronna, z dominuj cym skrzywieniem piersiowym i ró nicy mi dzy skrzywieniem piersiowym i l d wiowym wi kszej ni 5o skolioza jedno ukowa, piersiowa prawostronna, z k tem skrzywienia powy ej 35o Liczebno grupy Symbol 14 osób 16 osób T1 22 osoby T2 7 osób W tabeli 2. przedstawiono rednie wielko ci uków skrzywienia kr gos upa w poszczególnych grupach L, W, T1, T2. Rotacja miednicy wzgl dem ustabilizowanego tu owia # " ! w nich w dowolnej chwili. Badanie sk ada o si z dwóch cz ci: wst pnej i zasadniczej. W pierwszej, wst pnej cz ci, przeprowadzano wywiad oraz dok adne badanie kliniczne maj ce na celu ustalenie typu skoliozy w grupie osób ze skolioz oraz wykluczenie deformacji u osób z grupy kontrolnej. Podstaw zakwali¿kowania do badania zasadniczego ukierunkowanego na pomiar zakresów ruchów rotacyjnych tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz by o spe nienie kryteriów w czaj cych: wiek 10-18 lat, rozpoznanie kliniczne skoliozy idiopatycznej o k cie skrzywienia co najmniej 100 wg Cobba udokumentowane zdj ciem rentgenowskim, obecno skrzywienia piersiowego prawostronnego lub/i skrzywienia l d wiowego lewostronnego. Do bada nie zakwali¿kowano dziewcz t z innymi typami deformacji, nie zgodnymi z przyj tymi kryteriami kwali¿kacji, oraz dziewcz t ze skolioz wrodzon . Obie badane grupy, badana i kontrolna, nie ró ni y si ze wzgl du na wiek, wysoko i mas cia a. W celu dok adnej analizy ruchów wykonywanych przez dziewcz ta z odmiennym typem i wielko ci skrzywienia kr gos upa, w grupie dziewcz t ze skolioz wyodr bniono kilka mniejszych grup ­ L, W, T1, T2 (Tabela 1). Warto ci ( rednia ± SD ) uków skrzywienia kr gos upa w poszczególnych grupach wyra one w stopniach (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym, W - skoliozy wyrównane, T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym, T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). Skrzywienie piersiowe Skrzywienie l d wiowe Ró nica mi dzy skrzywieniem piersiowym i l d wiowym -14,2 ± 5,1 0,8 ± 3,6 15,1 ± 6,9 48,7 ± 10,1 L W T1 T2 10,5 ± 11,6 34,8 ± 13,8 32,0 ± 15,0 48,7 ± 10,1 24,7 ± 10,9 34,0 ± 15,5 16,8 ± 14,7 0,0 ± 0,0 Zespó pomiarowy: a) piersiowy, b) l d wiowy grupa pozycja TRL [o] TRP [o] MRL [o] MRP [o] Tu ów Przyk adowy zapis pomiaru zakresów ruchów rotacyjnych w p aszczy nie poprzecznej i w pozosta ych p aszczyznach. W analizie danych uwzgl dniono 6 pierwszych ruchów maksymalnej rotacji tu owia lub miednicy (3 w lewo i 3 w prawo). Z bazy danych usuni to wszystkie próby o warto ci poni ej 100 wskazuj cej na przypadkowe wykonanie ruchu. Na podstawie uzyskanych danych wyliczono rednie warto ci maksymalnych zakresów ruchów lewostronnej (l) i prawostronnej (p) rotacji tu owia (TR) i miednicy (MR). Oblicze statystycznych dokonano przy u yciu jednoczynnikowej analizy wariancji Anova z opcj porówna wielokrotnych oraz testu t-Studenta. Przyj to poziom istotno ci p<0,05. # " ! Ogólnie najwi ksze zakresy ruchów lewostronnej (TRL) i prawostronnej rotacji tu owia (TRP) zaobserwowano u dziewcz t bez skoliozy (Tab. 3, Ryc.4). Jedynym wyj tkiem by a wi ksza warto TRP u dziewcz t ze skrzywieniem piersiowym T2, lecz nie by a to ró nica istotna statystycznie. U dziewcz t bez skoliozy stwierdzono istotnie wi kszy (p<0,01) zakres lewostronnej rotacji tu owia (TRL) ni u dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym. Zakres lewostronnej rotacji tu owia w grupie T1 stanowi 85,6% warto ci uzyskanej w grupie kontrolnej (Ryc.4). U wi kszo ci dziewcz t ze skoliozami (grupa W,T1,T2) zakres lewostronnej rotacji tu owia by mniejszy od zakresu prawostronnej rotacji tu owia. W grupie T1 ró nica ta okazaa si istotna statystycznie (p<0,001). U dziewcz t z dominuj c skolioz l d wiow (L) zakres lewostronnej rotacji tu owia by wi kszy od zakresu rotacji prawostronnej, ale nie by a to znamienna ró nica. Wyniki Wyniki wykaza y wyst powanie ró nic w zakresach ruchów lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia i miednicy w p aszczy nie poprzecznej mi dzy poszczególnymi grupami L,W,T1,T2 i grup kontroln oraz mi dzy dziewcz tami z ró nymi typami skolioz. rednie warto ci rotacji tu owia i miednicy przedstawiono w Tabeli 3. Podczas badania ruchów rotacji pod g owami I ko ci ródstopia umieszczano p ytki kontaktowe sygnalizuj ce oderwanie si tych fragmentów stóp od pod o a. Taka sygnalizacja mia a zapewni kontakt trzech punktów podparcia ka dej stopy z pod o em, w tym g owy I ko ci ródstopia, i ograniczy kompensacje w czasie wykonywania badanych ruchów. Zespó pomiarowy, wyposa ony w uk ad elektroniczny rejestruj cy k t obrotu równocze nie w trzech p aszczyznach, mocowany by za po rednictwem ramki opasuj cej zak adanej na tu ów lub miednic . Swobodne po czenie znajduj ce si mi dzy ramk opasuj c a systemem pomiarowym uniemo liwia o przenoszenie ewentualnych ruchów ramki na po o enie czujnika usytuowanego na kr gos upie. System pomiarowy umieszczany by na wysoko ci T5-T7 (Ryc.2a) kr gos upa piersiowego podczas badania ruchów tu owia oraz na poziomie L5-S1 podczas rotacji miednicy (Ryc.2b). Zapis dokonywany by z dok adno ci do 0,1 stopnia. Wyniki pomiarów uzyskiwano w formie liczbowej i gra¿cznej (Ryc. 3). Warto ci rednie (± SD) rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t z ró nymi typami skolioz i w grupie kontrolnej (TRL ­lewostronna rotacja tu owia, TRP ­prawostronna rotacja tu owia, MRL ­lewostronna rotacja miednicy, MRP ­prawostronna rotacja miednicy, L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym, W - skoliozy wyrównane, T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym, T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne, K- grupa kontrolna). T1 T2 34,3 ± 9,55 33,4 ± 9,12 37,2 ± 7,39 31,0 ± 8,73 33,9 ± 6,84 33,1 ± 9,45 30,1 ± 7,71 35,0 ± 6,87 29,0 ± 8,69 32,9 ± 11,32 36,8 ± 12,23 30,1 ± 5,24 35,1 ± 8,99 36,0 ± 8,97 32,4 ± 8,57 33,1 ± 7,28 30,7 ± 7,57 27,2 ± 5,54 27,0 ± 6,75 31,0 ± 7,54 Warto ci procentowe zakresów lewostronnej (TRL) i prawostronnej rotacji tu owia (TRP) w pozycji stoj cej u dziewcz t z ró nymi typami skolioz w stosunku do grupy kontrolnej traktowanej jako 100% (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym; W - skoliozy wyrównane; T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym; T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). ' # " ! Miednica Najwi ksze warto ci rotacji osi gn y dziewcz ta z dominuj c skolioz l d wiow (L) (Ryc.5, Tab.3). Zakresy rotacji miednicy w tej grupie stanowi y odpowiednio 114,6% i 106,6% warto ci uzyskanych przez dziewcz ta z grupy kontrolnej. Warto lewostronnej rotacji miednicy (MRL) w grupie L by a znacz co wi ksza od zakresu w grupie dziewcz t ze skolioz z dominuj cym skrzywieniem piersiowym T1 (p<0,001) i skolioz jedno ukow piersiow prawostronn T2 (p<0,05). Warto ta ró ni a si tak e od warto ci zakresu lewostronnej rotacji miednicy u dziewcz t bez skoliozy (p<0,05). Tak e zakres rotacji prawostronnej miednicy (MRP) ( # " ! w grupie dziewcz t ze skolioz z dominuj cym ukiem l d wiowym by istotnie wi kszy od zakresu uzyskanego przez dziewcz ta z grupy T1 (p=0,001) i T2 (p<0,05). Nie wykazano natomiast znamiennej ró nicy mi dzy zakresem rotacji prawostronnej miednicy w grupie L i grupie kontrolnej (K). Najmniejsze zakresy rotacji miednicy uzyska y dziewcz ta ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym T1 (odpowiednio 89,4% i 87,8% warto ci lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy w grupie kontrolnej). Porównanie zakresu ruchu prawostronnej rotacji miednicy (MRP) z wynikami w grupie kontrolnej wskazuje na istnienie znamiennych ró nic miedzy dziewcz tami bez skoliozy i osobami nale cymi do grupy T1 (p<0,05). Warto ci procentowe zakresów ruchów rotacji lewostronnej (MRL) i prawostronnej (MRP) miednicy w pozycji stoj cej w odniesieniu do grupy kontrolnej traktowanej jako 100% (L-skoliozy jedno ukowe lub dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym; W- skoliozy wyrównane; T1- skoliozy dwu ukowe z dominuj cym skrzywieniem piersiowym; T2- skoliozy jedno ukowe piersiowe prawostronne). U dziewcz t z grupy L zaobserwowano znamienn ró nic mi dzy warto ciami zakresu lewostronnej i prawostronnej rotacji miednicy. Zakres rotacji lewostronnej by znacz co wi kszy ni zakres rotacji prawostronnej (p<0,05). Dyskusja Przedstawione badania s jedn z nielicznych prób okre lenia zakresów ruchomo ci kr gos upa u dziewcz t z ró nymi typami skolioz idiopatycznych. Wyniki wskazuj jednoznacznie na istnienie asymetrii ruchów i/lub ograniczenia zakresów ruchów rotacji tu owia i miednicy u tych dziewcz t. Wyniki innych prowadzonych na wiecie bada , w których poddano ocenie ruchomo kr gos upa u osób ze skolioz idiopatyczn , wykazuj du ró norodno . Na przyk ad Wilk i wsp. [22], w badaniach ukierunkowanych na pomiar zakresów ruchów zgi cia, wyprostu i zgi bocznych w grupie kobiet ze skolioz nie leczonych operacyjnie, grupie kobiet po zabiegu operacyjnym kr gos upa i grupie kobiet bez skoliozy, nie wykazali istotnych ró nic mi dzy osobami bez skoliozy i nie operowanymi osobami ze skolioz . Brak ró nic w zakresie ruchu zgi cia u pacjentów ze skolioz wykaza y równie badania prowadzone przez Hresko i wsp. [23]. Wyniki tych bada nie pokrywaj si jednak z wynikami bada zrealizowanych przez Engsberga i wsp. [24], którzy korzystaj c z metody analizy przestrzennej ruchu, wykazali asymetri zakresu ruchu zgi cia bocznego u pacjentów ze skolioz idiopatyczn . Równie badania przeprowadzone przez Nakakohji [25], maj ce na celu ocen zakresu ruchu kr gos upa w p aszczy nie strza kowej na podstawie czynno ciowych zdj rentgenowskich, wykaza y zale ne od typu skoliozy odcinkowe ograniczenia ruchu zgi cia kr gos upa. Wyniki tych bada wskazuj zatem na istnienie ogranicze ruchu w p aszczy nie czo owej i strza kowej u osób ze skolioz idiopatyczn . Jak wida wyci gni cie jednoznacznych wniosków na podstawie jednorazowych bada nie jest atwe, poniewa wyst puje wiele zmiennych maj cych wp yw na wyniki bada . Do czynników decyduj cych o powstaniu ró nic mo emy zaliczy p e , wiek, liczebno badanej grupy, przyj t metodyk bada oraz wielko i typ skoliozy u badanych osób. Badaniami obj to 59 dziewcz t ze skolioz i 30 dziewcz t bez skoliozy. Liczba badanych osób jest wystarczaj ca do uzyskania ogólnych informacji o ruchomo ci kr gos upa u osób ze skolioz i bez skoliozy, jednak wyodr bnienie czterech grup osób ze skoliozami powoduje, e wyniki bada nale y uzna za wst pne i uzyska ich potwierdzenie w kolejnych badaniach obejmuj cych wi ksz liczb dziewcz t z okre lonym typem skoliozy. Jednym z czynników istotnych dla pomiaru zakresu ruchu jest wiek badanych osób [26,27]. W przeprowadzonych badaniach uczestniczy y dziewcz ta w wieku 10-18 lat. Jest to przedzia wieku, w którym najcz ciej rozpoznaje si skolioz i podejmuje si dzia ania maj ce na celu zapobieganie progresji skrzywienia. Grupa badana i kontrolna nie ró ni y si ze wzgl du na wiek, mas cia a i wysoko cia a, tak wi c zaobserwowane ró nice w zakresach ruchomo ci mo na uzna za realne. Uwzgl dniaj c jednak dynamik progresji skoliozy w okresie dojrzewania nale a oby przeprowadzi podobne badania w wi kszych grupach, zró nicowanych nie tylko ze wzgl du na typ skoliozy, ale tak e ze wzgl du na wiek (dziewcz ta m odsze i starsze). Porównanie warto ci zakresów rotacji tu owia u dziewcz t ze skolioz i dziewcz t z grupy kontrolnej wykaza o ograniczenie zakresów ruchów lewostronnej i prawostronnej rotacji u wi kszo ci badanych dziewcz t ze skolioz . Jedynie w grupie dziewcz t ze skolioz jedno ukow piersiow prawostronn warto ci prawostronnej rotacji tu owia by y wi ksze ni w grupie kontrolnej, ale nie by a to znamienna ró nica. Mimo ogólnej tendencji do zmniejszenia zakresów ruchów rotacji tu owia u dziewcz t ze skolioz , istotne ograniczenie rotacji, w porównaniu z grup kontroln , stwierdzono jedynie w grupie dziewcz t ze skolioz dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym. W ród dziewcz t nale cych do tej grupy wyst powa a tak e znamienna ró nica mi dzy zakresami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia. W tej samej grupie zaobserwowano równie istotne ograniczenie zakresu prawostronnej rotacji miednicy. Jest to zatem jedyna grupa dziewcz t ze skolioz , w której dochodzi o do istotnego ograniczenia zakresów rotacji tu owia i miednicy oraz powstania asymetrii ruchów rotacyjnych w stosunku do grupy kontrolnej. W grupie dziewcz t z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym zaobserwowano wi ksze wartoci zakresów rotacji miednicy ni w grupie dziewcz t bez skoliozy. U wszystkich pozosta ych badanych ze skolioz warto ci zakresów rotacji miednicy by y mniejsze ni w grupie dziewcz t bez skoliozy. Mo na zatem wnioskowa , e dominuj ce skrzywienie l d wiowe powoduje zwi kszenie mobilno ci odcinka l d wiowego kr gos upa w p aszczy nie poprzecznej, a dodatkowo przyczynia si do powstania istotnych ró nic miedzy lewostronn i prawostronn rotacj miednicy. Z kolei wyst powanie i progresja kompensacyjnego skrzywienia piersiowego powoduje zmniejszenie zakresów rotacji tu owia i miednicy, a z czasem mo e doprowadzi do istotnego ograniczenia ruchu. Podobne wyniki przynios y badania Poussa i Melina [28], analizuj cych mobilno kr gos upa w ró nych p aszczyznach u pacjentów z progresywn skolioz idiopatyczn . Autorzy wykazali, e zakresy ruchów rotacyjnych kr gos upa zmniejszaj si wraz z przyrostem wielko ci skrzywienia kr gos upa. Wyj tek stanowi y osoby ze skolioz l d wiow , u których nie stwierdzono ograniczenia zakresów ruchu. Prawdopodobnie czynnikiem warunkuj cym powstanie zmian zakresu ruchu jest zmiana ustawienia powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych. Ustawienie powierzchni stawowych w odcinku piersiowym kr gos upa sprzyja wykonywaniu ruchów rotacyjnych w wi kszym zakresie ni w odcinku l d wiowym [20]. Powstanie skrzywienia piersiowego powoduje zmian ustawienia powierzchni stawowych w stawach mi dzykr gowych, prowadz c do stopniowego ograniczania zakresu rotacji w odcinku piersiowym kr gos upa. Z kolei budowa anatomiczna kr gów l d wiowych sprzyja wykonywaniu ruchów w p aszczy nie strza kowej i czo owej, podczas gdy zakres ruchu rotacji jest relatywnie mniejszy [20]. Skrzywienie l d wiowe i towarzysz ca mu przestrzenna deformacja kr gów wp ywa prawdopodobnie na zmian ustawienia powierzchni stawowych, umo liwiaj c wykonanie rotacji kr gów l d wiowych w zwi kszonym zakresie i powstanie ró nicy mi dzy wartociami rotacji o przeciwnym kierunku. Warto ci zakresów rotacji tu owia i miednicy uzyskane w wyró nionych grupach maj zwi zek z typem skoliozy, który mo na opisa mi dzy innymi kierunkiem i wielko ci uku (-ów), liczb wyst puj cych uków skrzywienia i ich lokalizacj . Istotnym czynnikiem warunkuj cym zakresy rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz jest ró nica mi dzy warto ci k ta skrzywienia piersiowego i l d wiowego. Z przeprowadzonych bada wynika, e wraz z przyrostem warto ci k ta skrzywienia w odcinku piersiowym kr gos upa, wzgl dem skrzywienia l d wiowego, dochodzi do zwi kszenia warto ci prawostronnej rotacji tu owia oraz zmniejszenia warto ci prawostronnej rotacji miednicy. Najwi ksze warto ci prawostronnej rotacji tu owia w ród dziewcz t ze skolioz zaobserwowano w grupie ze skolioz jedno ukow piersiow prawostronn (T2) lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem piersiowym prawostronnym (T1). Zwi kszony zakres prawostronnej rotacji tu owia w tych grupach, w stosunku do pozosta ych dziewcz t ze skolioz , mo e wiadczy o wp ywie kierunku i wielko ci skrzywienia piersiowego na zakresy ruchów rotacyjnych. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow l d wiow lewostronn lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym (L) warto zakresu prawostronnej rotacji tu owia by a mniejsza od warto ci lewostronnej rotacji. To niewielkie ograniczenie ruchu prawostronnej rotacji tuowia ma zwi zek z kierunkiem dominuj cego skrzywienia l d wiowego. Pomiary zakresów ruchów miednicy w p aszczy nie poprzecznej wykaza y we wszystkich grupach, e zakres lewostronnej rotacji miednicy jest wi kszy od zakresu rotacji prawostronnej. U dziewcz t ze skolioz jedno ukow l d wiow lewostronn lub dwu ukow z dominuj cym skrzywieniem l d wiowym lewostronnym (L) zakres lewostronnej rotacji miednicy by istotnie wi kszy od zakresu uzyskanego w grupie kontrolnej. Ponownie wi c widoczny jest wp yw kierunku dominuj cego skrzywienia na zakresy rotacji. W tym przypadku lewostronne skrzywienie w odcinku l d wiowym kr gos upa sprzyja o zwi kszeniu warto ci zakresu lewostronnej rotacji miednicy. Wyniki omawianych bada wskazuj , e istnieje zwi zek mi dzy zakresami ruchów rotacji tu owia i miednicy a kierunkiem i wielko ci skrzywienia kr gos upa. Skrzywienie kr gos upa wymusza zmian ustawienia kr gów (g ównie szczytowych) w p aszczy nie poprzecznej w statyce, co bez w tpienia mo e powodowa ró nice w zakresach lewostronnej i prawostronnej rotacji w ruchach czynnych. Istotna jest tak e ilo uków skrzywienia. Nale y zwróci uwag na fakt, e powstanie skrzywienia w odcinku piersiowym kr gos upa mo e decydowa o zakresach ruchów rotacyjnych w odcinku l d wiowym kr gos upa, za skrzywienie w odcinku l d wiowym wp ywa na zakresy rotacji w cz ci piersiowej kr gos upa. Obserwacje te maj istotne znaczenie w planowaniu procesu ¿zjoterapii osób ze skolioz idiopatyczn . Istotnym jest fakt, e niektóre deformacje kr gos upa prowadz od zwi kszenia jego mobilno ci, inne za powoduj stopniowe ograniczanie zakresów ruchu w p aszczy nie poprzecznej. W zwi zku z tym terapia osób ze skoliozami powinna by planowana indywidualnie. Zaobserwowane ró nice zakresów ruchów rotacyjnych mog wp ywa na jako czynno ci wymagaj cych rotacji, wykonywanych w pozycji stoj cej. Mog tak e prowadzi do powstania ró nic we wzorcu chodu mi dzy osobami z ró nymi typami skolioz. Hipotezy te wymagaj potwierdzenia w kolejnych badaniach. Wnioski 1. Warto ci rotacji tu owia i miednicy u dziewcz t ze skolioz idiopatyczn zale od typu skoliozy, a w szczególno ci od lokalizacji dominuj cego skrzywienia kr gos upa. 2. Wyst powanie skoliozy powoduje powstanie ró nic mi dzy warto ciami lewostronnej i prawostronnej rotacji tu owia oraz miednicy. 3. Program ¿zjoterapii osób ze skolioz idiopatyczn powinien by ustalany indywidualnie. Przy planowaniu ¿zjoterapii nale y uwzgl dnia zaburzenia ruchomo ci kr gos upa w p aszczy nie poprzecznej. Pi miennictwo: 1. Stokes IAF. Three-dimensional terminology of spinal deformity: A report presented to the Scoliosis Research Society Working Group on 3-D terminology of spinal deformity. Spine; 19: 236-248. 2. Nault ML, Allard P, Hinse S et al. Relations between standing stability and body posture parameters in scoliosis. Spine 2002; 27(17); 1911-1917. 3. Gauchard G, Lascombes P, Kuhnast M et al. InÀuence of different types of progressive idiopathic scoliosis on static and dynamic postural control. Spine 2001;26(9): 1052-1058. 4. Stokes IAF, Gardner-Morse M. Muscle activation strategies and symmetry of spinal loading in the lumbar spine with scoliosis. Spine 2004; 29(19): 2103-2107. 5. Erkula G, Kiter AE, Kilic BA et al. The relation of joint laxity and trunk rotation. J Pediatr Orthop B 2005; 14(1): 38-41. 6. Karski T: Biomechanical explanation of etiology of socalled idiopathic scoliosis. Two etiological groups ­ important for treatment and neo-prophylaxis. Pan Arab J Orthop & Trauma 2005; 9: 123-135. 7. Karski T: Recent observations in the biomechanical etiology of so-called idiopathic scoliosis. New classi¿cation of spinal deformity-I-st, II-nd and III-rd etiopathological groups. Stud Health Techno Inform 2006; 123: 473-482. 8. Kotwicki T: Badanie zakresu ruchu w stawach biodrowych ­ mody¿kacja badania i wyniki pacjentów ze skolioz . Ann Acad Med Siles 2007; 61(1):1-4. 9. Chwa a W, M'hango A, Bia ek M et al. Wp yw terapii na ró nice biopotencja ów czynno ciowych mi ni grzbietu u dzieci z idiopatyczn skolioz dwu ukow . Fizjoterapia Polska 2005; 5(2):149-156. 10. Cheung J, Veldhuizen AG, Halberts JP et al. Geometric and electromyographic assessment in the evaluation of curve progression in idiopathic scoliosis. Spine 2006, 31(3): 322-329. 11. Zabijek KF, Leroux MA, Coillard C et al. Evaluation of segmental postural characteristics during quiet standing in control and idiopathic scolisis patients. Clin Biomach 2005; 20(5): 483-490. 12. Ostrowska B, Ro ek-Piechura K, Skolimowski T. Odzyskiwanie dynamicznej równowagi po zewn trznych zaburzeniach postawy u dzieci ze skolioz idiopatyczn . Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja 2006; 8(3): 300-307. 13. Mallau S, Bollini G, Jouve JL et al. Locomotor skills and balance strategies in adolescent idiopathic scoliosis. Spine 2007; 32(1):14-22. 14. Giakas G, Baltzopoulos V, Danger¿eld PH et al. Comparison of gait patterns between healthy and scoliotic patients using time and frequency domain analysis of ground reaction forces. Spine 1996, 21(19): 2235-2242. 15. Hopf C, Scheidecker M, Steffan K et al. Gait analysis in idiopathic scoliosis before and after surgery: a comparison of the pre- and postoperative muscle activation pattern. Eur Spine J 1998; 7(1):6-11. 16. Chockalingam N, Danger¿eld PH, Rahmatalla A et al. Assessment of ground reaction force during scoliotic gait. Eur Spine J 2004; 13(8): 750-754. 17. Kramers-de Quervain IA, Müller R, Stacoff A et al. Gait analysis in patient with idiopathic scoliosis. Eur Spine J 2004; Aug; 13(5): 449-456. 18. Syczewska M, ukaszewska A, Górak B et al. Zmiany stereotypu chodu u pacjentów z bocznym skrzywieniem kr gos upa. Rehabilitacja Medyczna 2006; 10(4): 12-21. 19. St pie A. Seyfried A, Krawczyk M et al. Wp yw deformacji kr gos upa na sposób obci ania stóp w czasie chodu u osób ze skolioz idiopatyczn . Post py Rehabilitacji 2007; 2: 13-20. 20. Kapandji IA. Physiologie articulaire. Maloine S.A. Editeur, 1982. 21. Kaltenborn FM. Kr gos up - badanie manualne i mobilizacja. Toru , Wydawnictwo Rolewski, 1998. 22. Wilk B, Karol SA, Johnson CE et al. The effect of scoliosis fusion on spinal motion: a comparison of fused and nonfused patients with idiopathic scoliosis. Spine 2006, 31(3): 309-314. 23. Hresko MT, Mesiha M, Richards K et al. A comparison of methods for measuring spinal motion in female patients with idiopathic adolescent scoliosis. J Pediatr Orthop 2006; 26(6): 758-763. 24. Engsberg JR, Lenke LG, Reitenbach AK: Prospective evaluation of trunk range of motion in adolescents with idiopathic scoliosis undergoing spinal fusion surgery. Spine 2002; 27:1346-54. 25. Nakakohji: Sagittal spinal Àexibility in patients with idiopathic scoliosis. Nippon Seikeigeka Gakkai Zasshi 1994; 68(12): 1033-1043. 26. Deviren V, Berven S, Kleinstueck F et al. Predictors of Àexibility and pain patterns in thoracolumbar and lumbar idiopathic scoliosis. Spine 2002; 27(21): 2346-2349. 27. Grivas TB, Vasiliadis ES., Koufopoulos G. Study of trunk asymmetry in normal children and adolescent. Scoliosis 2006; 1:19. 28. Poussa M, Mellin G, 1992: Spinal mobility and posture in adolescent idiopathic scoliosis at three stages of curve magnitude. Spine; Jul; 17(7): 757-760.

Journal

Advances in Rehabilitationde Gruyter

Published: Sep 1, 2011

References