Get 20M+ Full-Text Papers For Less Than $1.50/day. Start a 14-Day Trial for You or Your Team.

Learn More →

Direct and remote evaluation of effectiveness of health resort therapy on people with discopathy of the lumbar spine

Direct and remote evaluation of effectiveness of health resort therapy on people with discopathy... Introduction:Lower back afflictions are a challenge for contemporary physiotherapy, both in preventive treatment and streamline proceedings. The aim of this study was to evaluate effectiveness of a complex program of health resort therapeutics in soothing pain and reducing functional limitations in people with discopathy of the lumbar spine. Material and methods: 360 people aged 50-60 with discopathy of the lumbar spine, including 180 boarders of a Health Resort "Piast" in Iwonicz-Zdrój (experimental group) and 180 ambulatory patients of the Non-public Healthcare Centre REH-MED in Jaslo (control group) were surveyed three times. The research tool was a Numeric Rating Scale of pain intensity (NRS) and Roland-Morris Disability Questionnaire (RMDQ). Anova Friedman test, Wilcoxon signed-rank test and Mann-Whithey U test were used for analyses. Results: Before the beginning of therapy intensity of pain and functional condition of people qualified for particular groups was similar (p=0.848, p=0.872). Decline of intensity of pain took place by the action of therapy, both in case of patients from the experimental group (p=0.000), as well as the control group (p=0.001). Within 3 months from the completion of streamlining, intensity of pain of patients from the experimental group was gradually lowering, and in the control group it increased. Statistically significant differences in results after 3 months from the completion of therapy between the groups were stated (p=0.000). Just after treatment and 3 months later health resort patients had better functional ability (p=0.011, p=0.006). Conclusions: Complex proceedings in health resort therapeutics in comparison to ambulatory therapy bring more permanent results in the soothing pain and reduction of functional limitations resulting from lumbar degenerative disc disorder. Key words: Wstp Schorzenia dolnej czci krgoslupa stanowi powszechny problem osób zamieszkujcych kraje wysoko rozwinite. Dane epidemiologiczne wykazuj, e na bóle pleców przynajmniej raz w yciu skarylo si 5480% osób, a bóle przewlekle wystpuj u 25-60% osób [1]. Dolegliwoci bólowe u osób dotknitych chorob dyskopatyczn wplywaj na upoledzenie sprawnoci funkcjonalnej, a w konsekwencji ­ stopniowo pogarszaj jako ycia [2]. Ból jest odczuciem zmyslowym a jego emocjonaln sublimacj stanowi uczucie cierpienia. Dlatego skutkiem bólu, zwlaszcza przewleklego mog by zaburzenia emocjonalne, obnienie nastroju prowadzce do stanów depresyjnych [3]. Nawroty dolegliwoci bólowych czsto zaburzaj pelnienie ról spolecznych, s przyczyn ograniczenia aktywnoci zawodowej osób w wieku produkcyjnym, a niejednokrotnie równie powodem utraty pracy lub koniecznoci przekwalifikowania. Schorzenia dolnego odcinka krgoslupa stanowi wyzwanie dla wspólczesnej fizjoterapii, zarówno w kwestii profilaktyki jak i postpowania usprawniajcego. Lecznictwo uzdrowiskowe stanowi polczenie tradycji i nowoczesnoci. Jego podstaw s naturalne surowce lecznicze i klimat a dopelnienie stanowi kinezyterapia, zabiegi fizykalne, moliwo korzystania z porad dietetyków i edukacji zdrowotnej. Jest ukierunkowane na napraw zaburzonych funkcji organizmu oraz zapewnia lumbar spine, pain, NRS scale, functional disability, RMDQ questionnaire moliwo wypoczynku, relaksu, oderwania si od rzeczywistoci i codziennych obowizków, nawizania kontaktów midzyludzkich. Celem pracy byla ocena skutecznoci kompleksowego programu lecznictwa uzdrowiskowego w lagodzeniu dolegliwoci bólowych i eliminowaniu ogranicze funkcjonalnych u osób z dyskopati ldwiow. Pytania badawcze: 1. Czy terapia uzdrowiskowa wplywa na obnienie poziomu natenia dolegliwoci bólowych u osób z dyskopati ldwiow i jaki jest jej odlegly efekt w porównaniu do terapii ambulatoryjnej? 2. Czy terapia uzdrowiskowa ma wplyw na eliminowanie ogranicze funkcjonalnych wynikajcych z choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa i jaki jest jej odlegly efekt w porównaniu z terapi ambulatoryjn? Material i metody Trzykrotnym badaniem objto osoby w wieku 5060 lat (rednia wieku x =55,21±4,6 roku) z dyskopati ldwiowego odcinka krgoslupa. Dobór do bada byl celowy. Kryteria kwalifikacji: 1. Wiek mieszczcy si w przedziale 50-60 lat, 2. Rozpoznana choroba dyskopatyczna ldwiowej czci krgoslupa na poziomie L4-L5, Postpy Rehabilitacji (1), 33 ­ 40, 2016 35 ­ masa klasyczny na okolic ldwiowego odcinka krgoslupa - stosowano techniki rozluniajce i rozgrzewajce, jak: glaskanie podlune i poprzeczne, rozcieranie podlune i poprzeczne, ugniatanie podlune, wibracj labiln, lagodne roztrzsanie. Masa aplikowany byl codziennie przed gimnastyk indywidualn. Czas trwania zabiegu wynosil 15 minut. Przed zabiegiem masau klasycznego, kadorazowo stosowano nawietlania lamp Sollux z filtrem niebieskim. Nawietlania wykonywano z odlegloci 40-50 cm, wizka promieniowania skierowana byla prostopadle na plecy pacjenta. ­ gimnastyk indywidualn - wiczenia wzmacniajce minie przykrgoslupowe, rozluniajce oraz odciajce ldwiowy odcinek krgoslupa, oddechowe, w tym poprawiajce prac przepony, wiczenia stabilizacji tulowia, wzmacniajce minie posturalne. Prowadzona przez fizjoterapeut 30-minutowa gimnastyka odbywala si codziennie, w sali gimnastycznej w godzinach popoludniowych. Edukacja zdrowotna w zakresie zdrowego stylu ycia realizowana byla na bieco przez czlonków zespolu wielospecjalistycznego w formie spotka edukacyjnych, prelekcji, dyskusji w grupach oraz poprzez udostpnianie materialów informacyjnych (ulotki, czasopisma) dotyczcych roli aktywnoci fizycznej, wlaciwego odywiania, szkodliwoci uywek. Dodatkowo 2 razy w tygodniu pacjenci korzystali z porad dietetyka na temat zdrowego ywienia. Program usprawniania grupy kontrolnej obejmowal: ­ zabiegi jonoforezy z benzydamin na ldwiow cz krgoslupa. Na oczyszczonej skórze rozprowadzano równomiernie cienk warstw elu (okolo 5 ml) a nastpnie ukladano odpowiednio: foli celofanow, wilgotny podklad i elektrod. Elektrod czynn stanowila anoda, a katoda zamykala obwód prdu. Wielko elektrod i dawkowanie natenia prdu: jak w grupie badanej. Seria obejmowala 10 zabiegów po 15 minut. ­ masa klasyczny na okolic ldwiowego odcinka krgoslupa, poprzedzony nawietlaniem lamp Sollux (metodyka wykonania i czstotliwo zabiegów: jak w grupie badanej), ­ gimnastyk indywidualn (rodzaje wicze, metodyka wykonania i czstotliwo: jak w grupie badanej). Narzdzie badawcze stanowila Skala Numeryczna Natenia Bólu - NRS (z ang. Numerical Raiting Scale) [5] i Kwestionariusz Bólu Krzya - RMDQ (z ang. Roland Morris Disability Questionnaire) [6, 7]. Badani wypelniali formularz przed rozpoczciem (badanie I) i tu po zakoczeniu usprawniania (badanie II), a take 3 miesice od zakoczenia programu terapeutycznego (badanie III). Zwrotno formularzy po 3 miesicach wynosila 61% w przypadku grupy badanej i 50% w przypadku grupy kontrolnej. Struktur grup w kolejnych etapach bada zamieszczono w tab. 1. 3. Brak przeciwwskaza do zabiegów w ramach przyjtego programu terapii, 4. Uczestniczenie w calym programie terapii, 5. Pisemna zgoda na udzial w badaniach. Do bada zakwalifikowano 360 osób, w tym 180 pensjonariuszy Sanatorium Uzdrowiskowego ,,Piast" w Iwoniczu-Zdroju (grupa badana) i 180 pacjentów ambulatoryjnych Niepublicznego Zakladu Opieki Zdrowotnej REH-MED w Jale (grupa kontrolna). Zarówno w przypadku pensjonariuszy Sanatorium Uzdrowiskowego ,,Piast" w Iwoniczu-Zdroju, jak i pacjentów z grupy kontrolnej program rehabilitacji obejmowal 14 dni zabiegowych (bez sobót i niedziel). Program usprawniania grupy badanej zawieral: ­ porann gimnastyk grupow - wiczenia oddechowe oraz wiczenia czynne w tempie wolnym: koczyn górnych, koczyn dolnych, tulowia i szyi w celu pobudzenia ukladu kreniowo-oddechowego, mobilizacji chorego do rozpoczcia dnia w sposób aktywny, przygotowania organizmu do wysilku w trakcie czynnoci dnia codziennego. Gimnastyka byla prowadzona przez fizjoterapeut, odbywala si codziennie, w wywietrzonej sali gimnastycznej, w której temperatura nie przekraczala 22°C. Czas trwania gimnastyki porannej wynosil 20 minut. ­ kpiele solankowe cieple - solank jodobromow czerpano z wlasnego odwiertu ,,Elin 7". Temperatura wody wahala si w granicach 36-37°C. Czas pierwszej kpieli wynosil 10-20 minut, kadej nastpnej wydlual si o 2 minuty. Kpiele solankowe stosowano co drugi dzie, seria obejmowala 8 zabiegów. Po kpieli solankowej pacjenci udawali si na ½ -godzinny wypoczynek. Ze wzgldu na celowo utrzymania plaszcza solnego, nie obmywali ciala wod gospodarcz, jak równie nie wycierali rcznikiem. ­ kpiele perelkowe - aplikowane byly w wannach ze specjalnym rusztem z otworami w dnie, przez które wtlaczane bylo powietrze pod cinieniem 3-4 atmosfer. Temperatura wody do zabiegów wynosila 36-37°, a czas trwania: do 20 minut. Zabiegi te wykonywano w dniach wolnych od kpieli solankowych. Seria obejmowala 6 zabiegów. ­ zabiegi jonoforezy borowinowej na ldwiow cz krgoslupa. Na oczyszczon skór nakladano 2-3 cm warstw pasty borowinowej o temperaturze okolo 38°C, zmieszanej z wod destylowan do redniej gstoci, a nastpnie odpowiednio: podklad i katod. Anoda zamykala obwód prdu. Do zabiegów wykorzystano elektrody o wymiarach: 7x7 cm (pole powierzchni pojedynczej elektrody wynosilo 49 cm2). Stosowano natenie prdu stalego w dawce nie przekraczajcej 0,2 mA/cm2 powierzchni elektrody [4]. Ogólna warto natenia prdu nie przekraczala 9,8 mA. Seria obejmowala 10 zabiegów trwajcych po 15 minut. Tab. 1. Struktura grup w kolejnych etapach bada Tab. 1. Structure of groups in next periods of research Badanie I Grupa badana N=180 Grupa kontrolna N=180 Grupa badana N=180 Badanie II Badanie III Grupa badana N=110 Grupa kontrolna N=90 Grupa kontrolna N=180 =113 = 67 = 97 = 83 =113 = 67 = 97 = 83 = 68 = 42 = 59 = 31 W celu charakterystyki zebranego materialu obliczono podstawowe miary statystyki opisowej: rednie arytmetyczne ( x ), odchylenia standardowe (s), mediany (Me), podano wartoci maksymalne (max) i minimalne (min). Zgodno wyników z rozkladem normalnym zweryfikowano testem Shapiro-Wilka, jednorodno wariancji oceniono testem Levene'a. Zmienno wewntrzgrupow wyników uzyskanych w kolejnych pomiarach (przed terapi, bezporednio po terapii i 3 miesice od zakoczenia terapii) badano testem Anova Friedmana. Do porównania wyników uzyskanych w badaniu I-II, II-III i I-III, w obrbie danej grupy wykorzystano test kolejnoci par Wilcoxona a rónice w przecitnym poziomie cech liczbowych pomidzy grup badan i kontroln oceniono testem U Manna-Whitney'a. Analiz statystyczn zebranego materialu przeprowadzono w programie Statistica 10.0. Wyniki Dane w tab. 2 i na ryc. 1 wskazuj, e w przypadku pacjentów sanatoryjnych wystpila tendencja spadkowa rednich wartoci skali NRS w kolejnych pomiarach. rednia natenia dolegliwoci bólowych przed turnusem osigala warto 4,8±2,1 punktu, bezporednio po turnusie 3,4±2,1 punktu, a 3 miesice po jego zakoczeniu 2,3±2,2 punktu. Test Anova Friedmana wykazal statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice w wynikach zanotowanych w poszczególnych pomiarach (p=0,000). Dokladniejsza analiza testem kolejnoci par Wilcoxona wykazala istotno rónic midzy wynikami uzyskanymi w badaniach: I-II (p=0,000) , II-III (p=0,000) i I-III (p=0,000). U pacjentów ambulatoryjnych rednia natenia dolegliwoci bólowych ulegla obnieniu od wartoci 4,8±2,3 punktu przed terapi do wartoci 3,6±2,1 punktu tu po zakoczeniu terapii, natomiast 3 miesice po terapii nastpil wzrost do 4,3±2,4 punktu. Test Anova Friedmana wykazal statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice w wynikach uzyskanych w trzech kolejnych pomiarach (p=0,001). Na podstawie dokladniejszych analiz zanotowano statystycznie istotne rónice midzy badaniami: I-II (p=0,000), I-III (p=0,020) wobec braku statystycznie istotnych rónic midzy badaniem II-III (p=0,276). Obliczenia testem U Manna-Whitney'a wykazaly, e przed rozpoczciem terapii poziom natenia bólu u osób zakwalifikowanych do poszczególnych grup byl zbliony (p=0,848). Pod wplywem terapii nastpil spadek natenia dolegliwoci bólowych zarówno w przypadku pacjentów z grupy badanej (p=0,000), jak i kontrolnej (p=0,001). W cigu 3 miesicy od zakoczenia usprawniania natenie dolegliwoci bólowych u pacjentów z grupy badanej ulegalo stopniowemu obnianiu si, a w grupie kontrolnej nastpowal wzrost. Stwierdzono statystycznie istotne midzygrupowe rónice w wynikach zanotowanych po uplywie 3 miesicy od zakoczenia terapii (p=0,000). Z tab. 3 i ryc. 2 wynika, e w przypadku pacjentów sanatoryjnych w kolejnych etapach bada nastpowal spadek rednich wartoci punktowych uzyskanych na podstawie kwestionariusza RQMD. rednie te wynosily przed terapi 6,3±4,3 punktu, po dwóch tygodniach terapii 4,2±3,6 punktu a 3 miesice po zakoczeniu usprawniania osignly poziom 3,6±3,9 punktu. Stwierdzono statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice w wynikach zanotowanych w poszczególnych pomiarach (p=0,000), jak równie midzy wynikami uzyskanymi w badaniach: I-II (p=0,000) , II-III (p=0,000) i I-III (p=0,005). U pacjentów ambulatoryjnych rednie wartoci punktowe równie ulegaly obnieniu w kolejnych badaniach od 6,6±4,9 punktu poprzez 5,2±4,0 punktu do 4,6±3,6 punktu. Odnotowano statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice wyników uzyskanych w kolejnych pomiarach (p=0,001) oraz midzy wynikami bada: I-II (p=0,001), I-III (p=0,002) wobec braku istotnych rónic midzy badaniem II-III (p=0,424). Test U Manna-Whitney'a wykazal, e przed rozpoczciem terapii stan funkcjonalny osób zakwalifikowanych do poszczególnych grup byl zbliony (p=0,872). Tu po zakoczeniu terapii i 3 miesice póniej lepsz sprawno funkcjonaln wykazywali pacjenci sanatoryjni (p=0,011, p=0,006). Postpy Rehabilitacji (1), 33 ­ 40, 2016 Tab. 2. Porównanie rednich wartoci skali NRS uzyskanych w grupie badanej i kontrolnej Tab. 2. Comparision of mean values of NRS scale in test and control group Statystyka N Grupa badana Badanie I 180 4,8±2,1 5,0 10,0 0,0 Badanie II 180 3,4±2,1 3,0 10,0 0,0 Badanie III 110 2,3±2,2 2,0 8,0 0,0 Badanie I 180 4,8±2,3 5,0 10,0 0,0 Grupa kontrolna Badanie II 180 3,6±2,1 3,0 10,0 0,0 Badanie III 90 4,3±2,4 4,0 10,0 0,0 x ±s Me max min Test ANOVA Friedmana ²(2)Anova=109,93; p=0,000*** Test kolejnoci par Wilcoxona Badanie I Badanie II 0,000*** 0,000*** Badanie III 0,000*** 0,000*** - ²(2)Anova=14,00; p=0,001*** Badanie I 0,000*** 0,020* Badanie II 0,000*** 0,276 Badanie III 0,020* 0,276 - Badanie I Badanie II Badanie III Badanie I Badanie II Badanie III * p<0,05; *** p<0,001 0,000*** 0,000*** Test U-Manna-Whitney'a Z=0,19; p=0,848 Z=-0,90; p=0,366 Z=-5,81; p=0,000*** 6 5 4,8 4 3 2 1 0 Badanie I Badanie II Badanie III Grupa badana Grupa kontrolna 4,8 4,3 3,6 3,4 2,3 Ryc. 1. rednie wartoci skali NRS w grupie badanej i kontrolnej Fig. 1. Mean values of NRS scale in test and control group Tab. 3. Porównanie rednich wartoci kwestionariusza RMDQ uzyskanych w grupie badanej i kontrolnej Tab. 3. Comparision of mean values of RMDQ questionnaire in test and control group Statystyka N Grupa badana Badanie I 180 6,3±4,3 6,0 20,0 0,0 Badanie II 180 4,2±3,6 4,0 17,0 0,0 Badanie III 110 3,6±3,9 2,0 20,0 0,0 Badanie I 180 6,6±4,9 5,0 24,0 0,0 Grupa kontrolna Badanie II 180 5,2±4,0 4,5 19,0 0,0 ²(2)Anova=17,85; p=0,001*** Badanie I 0,001*** 0,002** Badanie II 0,001*** 0,424 Badanie III 0,002** 0,424 Badanie III 90 4,6±3,6 4,0 16,0 0,0 x ±s Me max min Test ANOVA Friedmana ²(2)Anova=86,74; p=0,000*** Test kolejnoci par Wilcoxona Badanie I Badanie II 0,000*** 0,005*** Badanie III 0,000*** 0,005*** - Badanie I Badanie II Badanie III Badanie I Badanie II Badanie III ** p<0,01; *** p<0,001 0,000*** 0,000*** Test U-Manna-Whitney'a Z=-0,16; p=0,872 Z=-2,53; p=0,011* Z=-2,74; p=0,006** 7 6 5 4 3 2 1 0 6,3 6,6 5,2 4,2 4,6 3,6 Grupa badana Grupa kontrolna Badanie I Badanie II Badanie III Ryc. 2. rednie wartoci punktowe uzyskane na podstawie kwestionariusza RMDQ w grupie badanej i kontrolnej Fig. 2. Mean points values obtained with RMDQ questionnaire in test and control group Postpy Rehabilitacji (1), 33 ­ 40, 2016 39 wiskowych. Program terapeutyczny obejmowal kpiele solankowe, kinezyterapi, oklady czciowe z pasty borowinowej oraz diet niskoenergetyczn w przypadku pacjentów otylych. Standaryzowane badania oceny skutecznoci terapii wykazaly, e optymalna poprawa stanu klinicznego chorych wystpila po 3-4 tygodniach i utrzymywala si rednio 9 miesicy od zakoczenia leczenia sanatoryjnego. Autorka zauwayla, e efekty uzyskane za pomoc metod balneoterapeutycznych utrzymuj si dluej w porównaniu z farmakoterapi, a ponadto nie daj objawów ubocznych. Balogh i wsp. [13] podkrelaj dobroczynne efekty lecznictwa zdrojowego pacjentów z dyskopati ldwiow. Swoje spostrzeenia oparli na wynikach skali VAS, zmodyfikowanego kwestionariusza Oswestry, pomiarów zakresów ruchu w stawach krgoslupa, testu Schobera i badania palpacyjnego tkliwoci mini przykrgoslupowych. Stwierdzono, e hydroterapia z zastosowaniem mineralnych wód siarczkowych jest bardziej skuteczna w porównaniu do zabiegów wykonywanych w zwyklej wodzie, zmodyfikowanej o zapach wody siarczkowej. Hydroterapia z wod wodocigow spowodowala tymczasow popraw w zakresie spadku natenia dolegliwoci bólowych ocenianych skal VAS, natomiast efekty terapii z wykorzystaniem wód siarczkowych utrzymywaly si po uplywie 3 miesicy. Autorzy uznali, e balneoterapia powinna stanowi dopelnienie metod kinezyterapeutycznych i farmakologicznych. Nguyen i wsp. [14] poddali ocenie skuteczno 2-tygodniowej terapii uzdrowiskowej 188 pacjentów z chorob zwyrodnieniow stawu kolanowego, biodrowego i ldwiowej czci krgoslupa w sanatorium Vichy we Francji. Wykorzystano skal VAS i indeks AIMS (z ang. Artrithis Impact Measuraments Scale). Wykazano popraw jakoci ycia, zmniejszenie liczby zaywanych leków, obnienie dolegliwoci bólowych krgoslupa a efekt utrzymywal si w 13 tygodniu od zakoczenia terapii. Guillemin i wsp. [15] dokonali oceny skutecznoci lecznictwa uzdrowiskowego w odniesieniu do osób z przewleklymi bólami krgoslupa usprawnianych w Saint-Nectaire we Francji. Badania z wykorzystaniem kwestionariusza RMDQ i indeksu Waddell wykazaly po 3 tygodniach korzystny efekt zarówno w grupie badanej, jak i w grupie kontrolnej (osób, u których zastosowano leczenie farmaceutykami). Po 6 tygodniach popraw obserwowano wylcznie w przypadku pacjentów uzdrowiskowych. Konrad i wsp. [16] w prospektywnych badaniach randomizowanych porównali efekty 4-tygodniowej terapii z powodu nieswoistego bólu ldwiowego odcinka krgoslupa, w grupach osób objtych odpowiednio: balneoterapi, masaem podwodnym i zabiegami trakcji krgoslupa. W ocenie dolegliwoci bólowych uwzgldniono skal VAS, liczb przyjmowanych leków przeciwbólowych, oraz ocen kta unoszenia koczyny dolnej. Dodatkowo przeprowadzono pomiary ruchomoci krgoslupa. Nie Dyskusja Zespoly bólowe krgoslupa ldwiowego stanowi powszechny problem. Powodujc ograniczenia w yciu spolecznym, zawodowym i towarzyskim, obniaj jako ycia. W pimiennictwie znane s liczne doniesienia prezentujce wyniki bada nad wplywem lecznictwa uzdrowiskowego na jako ycia pacjentów z dyskopati ldwiow. Przedborska i wsp. [3] dokonali oceny skutecznoci terapii uzdrowiskowej osób z dolegliwociami bólowymi okolicy ldwiowo-krzyowej, uczestniczcych w 21-dniowym turnusie sanatoryjnym w Wojskowym Szpitalu Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnym w Busku-Zdroju. Na podstawie wyników skali obrazkowej DCFC (z ang. Dartmuouth Coop Function Charts) okrelajcej ogólny stan zdrowia w ostatnich 4 tygodniach w aspekcie aktywnoci fizycznej, stanu emocjonalnego, aktywnoci codziennej, aktywnoci spolecznej, bólu, zmiany stanu zdrowia, jakoci ycia, wsparcia spolecznego stwierdzono statystycznie istotn popraw wikszoci ocenianych parametrów skali po zakoczeniu usprawniania. Antczak i wsp. [8] na podstawie bada 300 losowo wybranych osób w wieku 35-65 lat przebywajcych na turnusie w Uzdrowisku ,,Wieniec-Zdrój" stwierdzili, e leczenie sanatoryjne wplywa na zmniejszenie natenia bólu uogólnionego, jak równie dyskomfortu podczas wykonywania codziennych czynnoci higienicznych, podnoszenia/dwigania cikich przedmiotów i chodzenia. Puszczalowska-Lizis i Zwiercan [9] porównujc skuteczno usprawniania pacjentów Sanatorium Uzdrowiskowego ,,Piast" w Iwoniczu-Zdroju w stosunku do pacjentów ambulatoryjnych zaobserwowaly, e tu po zakoczeniu 2-tygodniowej terapii w obu grupach nastpila statystycznie istotna poprawa zakresów ruchu krgoslupa oraz obnienie dolegliwoci bólowych. Z bada Mordaka i wsp. [10] wynika, e kompleksowa rehabilitacja, wzbogacona o zabiegi borowinowe wplywa na zmniejszenie, a nawet ustpienie dolegliwoci bólowych oraz popraw ruchomoci krgoslupa ldwiowego. Constant i wsp. [11] dokonali oceny efektywnoci terapii uzdrowiskowej w porównaniu do farmakoterapii u osób z bólami ldwiowego odcinka krgoslupa o charakterze przewleklym. Wyniki kwestionariusza RMDQ, skali ADL, skali VAS, a take ocena czasu trwania dolegliwoci bólowych potwierdzily, i terapia prowadzona w warunkach uzdrowiskowych jest korzystniejsza w porównaniu z farmakoterapi. Biorc pod uwag specyfik leczenia uzdrowiskowego, warto zastanowi si nad trwaloci uzyskanych efektów. Niewiele jest prac, w których analizowano skuteczno leczenia uzdrowiskowego w formie bada odleglych. Do autorów, którzy przeprowadzili badania dlugofalowe naley Ponikowska [12]. Autorka analizowala wyniki usprawniania pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych w warunkach uzdro- 40 stwierdzono statystycznie istotnych midzygrupowych rónic w wynikach odnotowanych przed zabiegami, po zakoczeniu kuracji oraz po 12 miesicach od rozpoczcia bada. Badania wlasne wykazaly, e kompleksowe postpowanie w leczeniu uzdrowiskowym w porównaniu do terapii ambulatoryjnej przynosi bardziej trwaly efekt w zakresie lagodzenia dolegliwoci bólowych i eliminowania ogranicze funkcjonalnych wynikajcych z choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa. Podkrela to znaczenie lecznictwa uzdrowiskowego. Kuracja przeprowadzona w sposób przemylany, planowy, w oparciu o wlaciwie dobrane zabiegi wplywa na przypieszenie procesu regeneracji a naturalne surowce lecznicze, klimat w polczeniu z kinezyterapi i fizykoterapi pozwalaj uzyska trwaly efekt. Zalet w stosunku do terapii ambulatoryjnej jest moliwo korzystania z porad dietetyków i edukacji zdrowotnej a take wprowadzenie unormowanego trybu ycia w trakcie pobytu w sanatorium. Odpowiednio zaplanowane i rozmieszczone w czasie zabiegi lecznicze, posilki, spacery, rozrywki kulturalne i wypoczynek zapewniaj wlaciwe warunki terapii. Chory w pelni powica swój czas na usprawniane, zapominajc o trudach dnia codziennego, w oderwaniu od stresów, niekomfortowych warunków pracy, halasu oraz wplywu otoczenia. W przypadku terapii ambulatoryjnej chorzy czsto pozbawieni s moliwoci odpoczynku po zabiegach, wpadaj w wir pracy i nowych obowizków, zapominajc o tym, co tak naprawd jest najwaniejsze - wlasnym zdrowiu. Ponikowska i Ferson [17] podkrelaj, e rehabilitacja wymaga czsto dlugiego czasu na osignicie zadowalajcych wyników, a korzyci s krótkotrwale w przypadku, gdy pacjent po jej zakoczeniu wróci do niekorzystnych przyzwyczaje, powodujcych kumulacj czynników ryzyka. Lecznictwo uzdrowiskowe, prowadzone w odmiennych i bardziej komfortowych warunkach klimatycznych i rodowiskowych pozwala uzyska lepsze rezultaty w porównaniu do terapii ambulatoryjnej. Badania wlasne oddaj przewag lecznictwa uzdrowiskowego nad ambulatoryjnym. Terapia uzdrowiskowa pozwala przez dluszy czas zapomnie o dolegliwociach, a tym samym poprawi jako ycia i funkcjonowanie w spoleczestwie. Wnioski 1. Kompleksowe postpowanie w leczeniu uzdrowiskowym w porównaniu do terapii ambulatoryjnej przynosi bardziej trwaly efekt w zakresie lagodzenia dolegliwoci bólowych wynikajcych z choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa. 2. Usprawnianie w warunkach uzdrowiskowych w porównaniu do terapii ambulatoryjnej przynosi bardziej trwaly efekt w zakresie eliminowania ogranicze funkcjonalnych u osób z dyskopati ldwiow. Pimiennictwo 1. 2. Koszewski W. Bóle krgoslupa i ich leczenie. Termedia: Pozna; 2011, str. 7. Radziszewski KR. Porównawcza retrospektywna analiza dolegliwoci bólowych u chorych na dyskopati ldwiow leczonych zachowawczo bd operacyjnie. Pol Merk Lek 2006;124(21):335-340. Przedborska A, Misztal M, Nitera-Kowalik A, Zieliski B, Raczkowski JW. Skala DCFC w ocenie skutecznoci leczenia uzdrowiskowego pacjentów z dolegliwociami bólowymi okolicy ldwiowo-krzyowej. Acta Balneol 2014;138(4):208-13. Straburzyski G, Straburzyska-Lupa A. Medycyna fizykalna. PZWL: Warszawa; 2003, str. 316. Leppert W, Forycka M. Ocena bólu i jakoci ycia u chorych na nowotwory. Gastroenterol Pol 2011;18(3):128. Roland M, Morris RA. A study of the natural history of low back pain. Part I. Development of a reliable and sensitive measure of disability in low-back pain. Spine 1983;8:141-4. Opara J, Szary S, Kucharz E. Polish cultural adaptation of the Roland-Morris questionaire for evaluation of quality of life in patients with low back pain. Spine 2006; 31(23):2744-6. Antczak A, Haor B, Glowacka M, Biercewicz M. Jako ycia pacjentów z zespolem bólowym odcinka ldwiowego krgoslupa po zastosowaniu leczenia sanatoryjnego ­ doniesienia wstpne. Piel Zdr Pub 2014;4(1):19-25. Puszczalowska-Lizis E, Zwiercan I. Ocena skutecznoci kompleksowego postpowania w leczeniu uzdrowiskowym choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa. J Orthop Trauma Surg Relat Res 2013;33(3):7079. Mordak A, Lukowicz M, Ciechanowska K. Ocena wplywu okladów borowinowych na dolegliwoci bólowe oraz ruchomo dolnego odcinka krgoslupa. Balneol Pol 2008; 313-319. Constant F, Collin JF, Guillemin F, Boulange M. Effectiveness of spa therapy in chronic low back pain: a randomized clinical trial. J Rheumatol 1995;22(7):1315-20. Ponikowska I. Odlegle wyniki leczenia chorych ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów w warunkach uzdrowiskowych. Balneol Pol 1994; 36:57-67. Balogh Z, Ordögh J, Gasz A Nemet L, Bender T. Effectiveness of balneotherapy in chronic low back pain ­ a radomized single-blind controlled follow-up study. Forsch Komplement Med 2005;12(4):196-201. Nguyen M, Revel M, Dougados M. Prolonged effects of 3 week therapy in a spa resort on lumbar spine, knee and hip osteoartheitis: follow-up after 6 months. A randomized controlled trial. Br J Rheumatol 1997;36(1):77-81. Guillemin F, Constant F, Collin JF, Boulange M. Short and long-term effect of spa therapy in chronic low back pain. Br J Rheumatol 1994; 33(2):148-51. Konrad K, Tatrai T, Hunka A, Vereckei E, Korondi I. Controlled trial of balneotherapy in treatment of low back pain. Ann Rheum Dis 1992; 51(6):820-2. Ponikowska I, Ferson D. Nowoczesna medycyna uzdrowiskowa. Warszawa: Medi Press, 2009, str. 33. http://www.deepdyve.com/assets/images/DeepDyve-Logo-lg.png Advances in Rehabilitation de Gruyter

Direct and remote evaluation of effectiveness of health resort therapy on people with discopathy of the lumbar spine

Loading next page...
 
/lp/de-gruyter/direct-and-remote-evaluation-of-effectiveness-of-health-resort-therapy-wH3gSbXMp6

References (27)

Publisher
de Gruyter
Copyright
Copyright © 2016 by the
ISSN
1734-4948
eISSN
1734-4948
DOI
10.1515/rehab-2015-0037
Publisher site
See Article on Publisher Site

Abstract

Introduction:Lower back afflictions are a challenge for contemporary physiotherapy, both in preventive treatment and streamline proceedings. The aim of this study was to evaluate effectiveness of a complex program of health resort therapeutics in soothing pain and reducing functional limitations in people with discopathy of the lumbar spine. Material and methods: 360 people aged 50-60 with discopathy of the lumbar spine, including 180 boarders of a Health Resort "Piast" in Iwonicz-Zdrój (experimental group) and 180 ambulatory patients of the Non-public Healthcare Centre REH-MED in Jaslo (control group) were surveyed three times. The research tool was a Numeric Rating Scale of pain intensity (NRS) and Roland-Morris Disability Questionnaire (RMDQ). Anova Friedman test, Wilcoxon signed-rank test and Mann-Whithey U test were used for analyses. Results: Before the beginning of therapy intensity of pain and functional condition of people qualified for particular groups was similar (p=0.848, p=0.872). Decline of intensity of pain took place by the action of therapy, both in case of patients from the experimental group (p=0.000), as well as the control group (p=0.001). Within 3 months from the completion of streamlining, intensity of pain of patients from the experimental group was gradually lowering, and in the control group it increased. Statistically significant differences in results after 3 months from the completion of therapy between the groups were stated (p=0.000). Just after treatment and 3 months later health resort patients had better functional ability (p=0.011, p=0.006). Conclusions: Complex proceedings in health resort therapeutics in comparison to ambulatory therapy bring more permanent results in the soothing pain and reduction of functional limitations resulting from lumbar degenerative disc disorder. Key words: Wstp Schorzenia dolnej czci krgoslupa stanowi powszechny problem osób zamieszkujcych kraje wysoko rozwinite. Dane epidemiologiczne wykazuj, e na bóle pleców przynajmniej raz w yciu skarylo si 5480% osób, a bóle przewlekle wystpuj u 25-60% osób [1]. Dolegliwoci bólowe u osób dotknitych chorob dyskopatyczn wplywaj na upoledzenie sprawnoci funkcjonalnej, a w konsekwencji ­ stopniowo pogarszaj jako ycia [2]. Ból jest odczuciem zmyslowym a jego emocjonaln sublimacj stanowi uczucie cierpienia. Dlatego skutkiem bólu, zwlaszcza przewleklego mog by zaburzenia emocjonalne, obnienie nastroju prowadzce do stanów depresyjnych [3]. Nawroty dolegliwoci bólowych czsto zaburzaj pelnienie ról spolecznych, s przyczyn ograniczenia aktywnoci zawodowej osób w wieku produkcyjnym, a niejednokrotnie równie powodem utraty pracy lub koniecznoci przekwalifikowania. Schorzenia dolnego odcinka krgoslupa stanowi wyzwanie dla wspólczesnej fizjoterapii, zarówno w kwestii profilaktyki jak i postpowania usprawniajcego. Lecznictwo uzdrowiskowe stanowi polczenie tradycji i nowoczesnoci. Jego podstaw s naturalne surowce lecznicze i klimat a dopelnienie stanowi kinezyterapia, zabiegi fizykalne, moliwo korzystania z porad dietetyków i edukacji zdrowotnej. Jest ukierunkowane na napraw zaburzonych funkcji organizmu oraz zapewnia lumbar spine, pain, NRS scale, functional disability, RMDQ questionnaire moliwo wypoczynku, relaksu, oderwania si od rzeczywistoci i codziennych obowizków, nawizania kontaktów midzyludzkich. Celem pracy byla ocena skutecznoci kompleksowego programu lecznictwa uzdrowiskowego w lagodzeniu dolegliwoci bólowych i eliminowaniu ogranicze funkcjonalnych u osób z dyskopati ldwiow. Pytania badawcze: 1. Czy terapia uzdrowiskowa wplywa na obnienie poziomu natenia dolegliwoci bólowych u osób z dyskopati ldwiow i jaki jest jej odlegly efekt w porównaniu do terapii ambulatoryjnej? 2. Czy terapia uzdrowiskowa ma wplyw na eliminowanie ogranicze funkcjonalnych wynikajcych z choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa i jaki jest jej odlegly efekt w porównaniu z terapi ambulatoryjn? Material i metody Trzykrotnym badaniem objto osoby w wieku 5060 lat (rednia wieku x =55,21±4,6 roku) z dyskopati ldwiowego odcinka krgoslupa. Dobór do bada byl celowy. Kryteria kwalifikacji: 1. Wiek mieszczcy si w przedziale 50-60 lat, 2. Rozpoznana choroba dyskopatyczna ldwiowej czci krgoslupa na poziomie L4-L5, Postpy Rehabilitacji (1), 33 ­ 40, 2016 35 ­ masa klasyczny na okolic ldwiowego odcinka krgoslupa - stosowano techniki rozluniajce i rozgrzewajce, jak: glaskanie podlune i poprzeczne, rozcieranie podlune i poprzeczne, ugniatanie podlune, wibracj labiln, lagodne roztrzsanie. Masa aplikowany byl codziennie przed gimnastyk indywidualn. Czas trwania zabiegu wynosil 15 minut. Przed zabiegiem masau klasycznego, kadorazowo stosowano nawietlania lamp Sollux z filtrem niebieskim. Nawietlania wykonywano z odlegloci 40-50 cm, wizka promieniowania skierowana byla prostopadle na plecy pacjenta. ­ gimnastyk indywidualn - wiczenia wzmacniajce minie przykrgoslupowe, rozluniajce oraz odciajce ldwiowy odcinek krgoslupa, oddechowe, w tym poprawiajce prac przepony, wiczenia stabilizacji tulowia, wzmacniajce minie posturalne. Prowadzona przez fizjoterapeut 30-minutowa gimnastyka odbywala si codziennie, w sali gimnastycznej w godzinach popoludniowych. Edukacja zdrowotna w zakresie zdrowego stylu ycia realizowana byla na bieco przez czlonków zespolu wielospecjalistycznego w formie spotka edukacyjnych, prelekcji, dyskusji w grupach oraz poprzez udostpnianie materialów informacyjnych (ulotki, czasopisma) dotyczcych roli aktywnoci fizycznej, wlaciwego odywiania, szkodliwoci uywek. Dodatkowo 2 razy w tygodniu pacjenci korzystali z porad dietetyka na temat zdrowego ywienia. Program usprawniania grupy kontrolnej obejmowal: ­ zabiegi jonoforezy z benzydamin na ldwiow cz krgoslupa. Na oczyszczonej skórze rozprowadzano równomiernie cienk warstw elu (okolo 5 ml) a nastpnie ukladano odpowiednio: foli celofanow, wilgotny podklad i elektrod. Elektrod czynn stanowila anoda, a katoda zamykala obwód prdu. Wielko elektrod i dawkowanie natenia prdu: jak w grupie badanej. Seria obejmowala 10 zabiegów po 15 minut. ­ masa klasyczny na okolic ldwiowego odcinka krgoslupa, poprzedzony nawietlaniem lamp Sollux (metodyka wykonania i czstotliwo zabiegów: jak w grupie badanej), ­ gimnastyk indywidualn (rodzaje wicze, metodyka wykonania i czstotliwo: jak w grupie badanej). Narzdzie badawcze stanowila Skala Numeryczna Natenia Bólu - NRS (z ang. Numerical Raiting Scale) [5] i Kwestionariusz Bólu Krzya - RMDQ (z ang. Roland Morris Disability Questionnaire) [6, 7]. Badani wypelniali formularz przed rozpoczciem (badanie I) i tu po zakoczeniu usprawniania (badanie II), a take 3 miesice od zakoczenia programu terapeutycznego (badanie III). Zwrotno formularzy po 3 miesicach wynosila 61% w przypadku grupy badanej i 50% w przypadku grupy kontrolnej. Struktur grup w kolejnych etapach bada zamieszczono w tab. 1. 3. Brak przeciwwskaza do zabiegów w ramach przyjtego programu terapii, 4. Uczestniczenie w calym programie terapii, 5. Pisemna zgoda na udzial w badaniach. Do bada zakwalifikowano 360 osób, w tym 180 pensjonariuszy Sanatorium Uzdrowiskowego ,,Piast" w Iwoniczu-Zdroju (grupa badana) i 180 pacjentów ambulatoryjnych Niepublicznego Zakladu Opieki Zdrowotnej REH-MED w Jale (grupa kontrolna). Zarówno w przypadku pensjonariuszy Sanatorium Uzdrowiskowego ,,Piast" w Iwoniczu-Zdroju, jak i pacjentów z grupy kontrolnej program rehabilitacji obejmowal 14 dni zabiegowych (bez sobót i niedziel). Program usprawniania grupy badanej zawieral: ­ porann gimnastyk grupow - wiczenia oddechowe oraz wiczenia czynne w tempie wolnym: koczyn górnych, koczyn dolnych, tulowia i szyi w celu pobudzenia ukladu kreniowo-oddechowego, mobilizacji chorego do rozpoczcia dnia w sposób aktywny, przygotowania organizmu do wysilku w trakcie czynnoci dnia codziennego. Gimnastyka byla prowadzona przez fizjoterapeut, odbywala si codziennie, w wywietrzonej sali gimnastycznej, w której temperatura nie przekraczala 22°C. Czas trwania gimnastyki porannej wynosil 20 minut. ­ kpiele solankowe cieple - solank jodobromow czerpano z wlasnego odwiertu ,,Elin 7". Temperatura wody wahala si w granicach 36-37°C. Czas pierwszej kpieli wynosil 10-20 minut, kadej nastpnej wydlual si o 2 minuty. Kpiele solankowe stosowano co drugi dzie, seria obejmowala 8 zabiegów. Po kpieli solankowej pacjenci udawali si na ½ -godzinny wypoczynek. Ze wzgldu na celowo utrzymania plaszcza solnego, nie obmywali ciala wod gospodarcz, jak równie nie wycierali rcznikiem. ­ kpiele perelkowe - aplikowane byly w wannach ze specjalnym rusztem z otworami w dnie, przez które wtlaczane bylo powietrze pod cinieniem 3-4 atmosfer. Temperatura wody do zabiegów wynosila 36-37°, a czas trwania: do 20 minut. Zabiegi te wykonywano w dniach wolnych od kpieli solankowych. Seria obejmowala 6 zabiegów. ­ zabiegi jonoforezy borowinowej na ldwiow cz krgoslupa. Na oczyszczon skór nakladano 2-3 cm warstw pasty borowinowej o temperaturze okolo 38°C, zmieszanej z wod destylowan do redniej gstoci, a nastpnie odpowiednio: podklad i katod. Anoda zamykala obwód prdu. Do zabiegów wykorzystano elektrody o wymiarach: 7x7 cm (pole powierzchni pojedynczej elektrody wynosilo 49 cm2). Stosowano natenie prdu stalego w dawce nie przekraczajcej 0,2 mA/cm2 powierzchni elektrody [4]. Ogólna warto natenia prdu nie przekraczala 9,8 mA. Seria obejmowala 10 zabiegów trwajcych po 15 minut. Tab. 1. Struktura grup w kolejnych etapach bada Tab. 1. Structure of groups in next periods of research Badanie I Grupa badana N=180 Grupa kontrolna N=180 Grupa badana N=180 Badanie II Badanie III Grupa badana N=110 Grupa kontrolna N=90 Grupa kontrolna N=180 =113 = 67 = 97 = 83 =113 = 67 = 97 = 83 = 68 = 42 = 59 = 31 W celu charakterystyki zebranego materialu obliczono podstawowe miary statystyki opisowej: rednie arytmetyczne ( x ), odchylenia standardowe (s), mediany (Me), podano wartoci maksymalne (max) i minimalne (min). Zgodno wyników z rozkladem normalnym zweryfikowano testem Shapiro-Wilka, jednorodno wariancji oceniono testem Levene'a. Zmienno wewntrzgrupow wyników uzyskanych w kolejnych pomiarach (przed terapi, bezporednio po terapii i 3 miesice od zakoczenia terapii) badano testem Anova Friedmana. Do porównania wyników uzyskanych w badaniu I-II, II-III i I-III, w obrbie danej grupy wykorzystano test kolejnoci par Wilcoxona a rónice w przecitnym poziomie cech liczbowych pomidzy grup badan i kontroln oceniono testem U Manna-Whitney'a. Analiz statystyczn zebranego materialu przeprowadzono w programie Statistica 10.0. Wyniki Dane w tab. 2 i na ryc. 1 wskazuj, e w przypadku pacjentów sanatoryjnych wystpila tendencja spadkowa rednich wartoci skali NRS w kolejnych pomiarach. rednia natenia dolegliwoci bólowych przed turnusem osigala warto 4,8±2,1 punktu, bezporednio po turnusie 3,4±2,1 punktu, a 3 miesice po jego zakoczeniu 2,3±2,2 punktu. Test Anova Friedmana wykazal statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice w wynikach zanotowanych w poszczególnych pomiarach (p=0,000). Dokladniejsza analiza testem kolejnoci par Wilcoxona wykazala istotno rónic midzy wynikami uzyskanymi w badaniach: I-II (p=0,000) , II-III (p=0,000) i I-III (p=0,000). U pacjentów ambulatoryjnych rednia natenia dolegliwoci bólowych ulegla obnieniu od wartoci 4,8±2,3 punktu przed terapi do wartoci 3,6±2,1 punktu tu po zakoczeniu terapii, natomiast 3 miesice po terapii nastpil wzrost do 4,3±2,4 punktu. Test Anova Friedmana wykazal statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice w wynikach uzyskanych w trzech kolejnych pomiarach (p=0,001). Na podstawie dokladniejszych analiz zanotowano statystycznie istotne rónice midzy badaniami: I-II (p=0,000), I-III (p=0,020) wobec braku statystycznie istotnych rónic midzy badaniem II-III (p=0,276). Obliczenia testem U Manna-Whitney'a wykazaly, e przed rozpoczciem terapii poziom natenia bólu u osób zakwalifikowanych do poszczególnych grup byl zbliony (p=0,848). Pod wplywem terapii nastpil spadek natenia dolegliwoci bólowych zarówno w przypadku pacjentów z grupy badanej (p=0,000), jak i kontrolnej (p=0,001). W cigu 3 miesicy od zakoczenia usprawniania natenie dolegliwoci bólowych u pacjentów z grupy badanej ulegalo stopniowemu obnianiu si, a w grupie kontrolnej nastpowal wzrost. Stwierdzono statystycznie istotne midzygrupowe rónice w wynikach zanotowanych po uplywie 3 miesicy od zakoczenia terapii (p=0,000). Z tab. 3 i ryc. 2 wynika, e w przypadku pacjentów sanatoryjnych w kolejnych etapach bada nastpowal spadek rednich wartoci punktowych uzyskanych na podstawie kwestionariusza RQMD. rednie te wynosily przed terapi 6,3±4,3 punktu, po dwóch tygodniach terapii 4,2±3,6 punktu a 3 miesice po zakoczeniu usprawniania osignly poziom 3,6±3,9 punktu. Stwierdzono statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice w wynikach zanotowanych w poszczególnych pomiarach (p=0,000), jak równie midzy wynikami uzyskanymi w badaniach: I-II (p=0,000) , II-III (p=0,000) i I-III (p=0,005). U pacjentów ambulatoryjnych rednie wartoci punktowe równie ulegaly obnieniu w kolejnych badaniach od 6,6±4,9 punktu poprzez 5,2±4,0 punktu do 4,6±3,6 punktu. Odnotowano statystycznie istotne wewntrzgrupowe rónice wyników uzyskanych w kolejnych pomiarach (p=0,001) oraz midzy wynikami bada: I-II (p=0,001), I-III (p=0,002) wobec braku istotnych rónic midzy badaniem II-III (p=0,424). Test U Manna-Whitney'a wykazal, e przed rozpoczciem terapii stan funkcjonalny osób zakwalifikowanych do poszczególnych grup byl zbliony (p=0,872). Tu po zakoczeniu terapii i 3 miesice póniej lepsz sprawno funkcjonaln wykazywali pacjenci sanatoryjni (p=0,011, p=0,006). Postpy Rehabilitacji (1), 33 ­ 40, 2016 Tab. 2. Porównanie rednich wartoci skali NRS uzyskanych w grupie badanej i kontrolnej Tab. 2. Comparision of mean values of NRS scale in test and control group Statystyka N Grupa badana Badanie I 180 4,8±2,1 5,0 10,0 0,0 Badanie II 180 3,4±2,1 3,0 10,0 0,0 Badanie III 110 2,3±2,2 2,0 8,0 0,0 Badanie I 180 4,8±2,3 5,0 10,0 0,0 Grupa kontrolna Badanie II 180 3,6±2,1 3,0 10,0 0,0 Badanie III 90 4,3±2,4 4,0 10,0 0,0 x ±s Me max min Test ANOVA Friedmana ²(2)Anova=109,93; p=0,000*** Test kolejnoci par Wilcoxona Badanie I Badanie II 0,000*** 0,000*** Badanie III 0,000*** 0,000*** - ²(2)Anova=14,00; p=0,001*** Badanie I 0,000*** 0,020* Badanie II 0,000*** 0,276 Badanie III 0,020* 0,276 - Badanie I Badanie II Badanie III Badanie I Badanie II Badanie III * p<0,05; *** p<0,001 0,000*** 0,000*** Test U-Manna-Whitney'a Z=0,19; p=0,848 Z=-0,90; p=0,366 Z=-5,81; p=0,000*** 6 5 4,8 4 3 2 1 0 Badanie I Badanie II Badanie III Grupa badana Grupa kontrolna 4,8 4,3 3,6 3,4 2,3 Ryc. 1. rednie wartoci skali NRS w grupie badanej i kontrolnej Fig. 1. Mean values of NRS scale in test and control group Tab. 3. Porównanie rednich wartoci kwestionariusza RMDQ uzyskanych w grupie badanej i kontrolnej Tab. 3. Comparision of mean values of RMDQ questionnaire in test and control group Statystyka N Grupa badana Badanie I 180 6,3±4,3 6,0 20,0 0,0 Badanie II 180 4,2±3,6 4,0 17,0 0,0 Badanie III 110 3,6±3,9 2,0 20,0 0,0 Badanie I 180 6,6±4,9 5,0 24,0 0,0 Grupa kontrolna Badanie II 180 5,2±4,0 4,5 19,0 0,0 ²(2)Anova=17,85; p=0,001*** Badanie I 0,001*** 0,002** Badanie II 0,001*** 0,424 Badanie III 0,002** 0,424 Badanie III 90 4,6±3,6 4,0 16,0 0,0 x ±s Me max min Test ANOVA Friedmana ²(2)Anova=86,74; p=0,000*** Test kolejnoci par Wilcoxona Badanie I Badanie II 0,000*** 0,005*** Badanie III 0,000*** 0,005*** - Badanie I Badanie II Badanie III Badanie I Badanie II Badanie III ** p<0,01; *** p<0,001 0,000*** 0,000*** Test U-Manna-Whitney'a Z=-0,16; p=0,872 Z=-2,53; p=0,011* Z=-2,74; p=0,006** 7 6 5 4 3 2 1 0 6,3 6,6 5,2 4,2 4,6 3,6 Grupa badana Grupa kontrolna Badanie I Badanie II Badanie III Ryc. 2. rednie wartoci punktowe uzyskane na podstawie kwestionariusza RMDQ w grupie badanej i kontrolnej Fig. 2. Mean points values obtained with RMDQ questionnaire in test and control group Postpy Rehabilitacji (1), 33 ­ 40, 2016 39 wiskowych. Program terapeutyczny obejmowal kpiele solankowe, kinezyterapi, oklady czciowe z pasty borowinowej oraz diet niskoenergetyczn w przypadku pacjentów otylych. Standaryzowane badania oceny skutecznoci terapii wykazaly, e optymalna poprawa stanu klinicznego chorych wystpila po 3-4 tygodniach i utrzymywala si rednio 9 miesicy od zakoczenia leczenia sanatoryjnego. Autorka zauwayla, e efekty uzyskane za pomoc metod balneoterapeutycznych utrzymuj si dluej w porównaniu z farmakoterapi, a ponadto nie daj objawów ubocznych. Balogh i wsp. [13] podkrelaj dobroczynne efekty lecznictwa zdrojowego pacjentów z dyskopati ldwiow. Swoje spostrzeenia oparli na wynikach skali VAS, zmodyfikowanego kwestionariusza Oswestry, pomiarów zakresów ruchu w stawach krgoslupa, testu Schobera i badania palpacyjnego tkliwoci mini przykrgoslupowych. Stwierdzono, e hydroterapia z zastosowaniem mineralnych wód siarczkowych jest bardziej skuteczna w porównaniu do zabiegów wykonywanych w zwyklej wodzie, zmodyfikowanej o zapach wody siarczkowej. Hydroterapia z wod wodocigow spowodowala tymczasow popraw w zakresie spadku natenia dolegliwoci bólowych ocenianych skal VAS, natomiast efekty terapii z wykorzystaniem wód siarczkowych utrzymywaly si po uplywie 3 miesicy. Autorzy uznali, e balneoterapia powinna stanowi dopelnienie metod kinezyterapeutycznych i farmakologicznych. Nguyen i wsp. [14] poddali ocenie skuteczno 2-tygodniowej terapii uzdrowiskowej 188 pacjentów z chorob zwyrodnieniow stawu kolanowego, biodrowego i ldwiowej czci krgoslupa w sanatorium Vichy we Francji. Wykorzystano skal VAS i indeks AIMS (z ang. Artrithis Impact Measuraments Scale). Wykazano popraw jakoci ycia, zmniejszenie liczby zaywanych leków, obnienie dolegliwoci bólowych krgoslupa a efekt utrzymywal si w 13 tygodniu od zakoczenia terapii. Guillemin i wsp. [15] dokonali oceny skutecznoci lecznictwa uzdrowiskowego w odniesieniu do osób z przewleklymi bólami krgoslupa usprawnianych w Saint-Nectaire we Francji. Badania z wykorzystaniem kwestionariusza RMDQ i indeksu Waddell wykazaly po 3 tygodniach korzystny efekt zarówno w grupie badanej, jak i w grupie kontrolnej (osób, u których zastosowano leczenie farmaceutykami). Po 6 tygodniach popraw obserwowano wylcznie w przypadku pacjentów uzdrowiskowych. Konrad i wsp. [16] w prospektywnych badaniach randomizowanych porównali efekty 4-tygodniowej terapii z powodu nieswoistego bólu ldwiowego odcinka krgoslupa, w grupach osób objtych odpowiednio: balneoterapi, masaem podwodnym i zabiegami trakcji krgoslupa. W ocenie dolegliwoci bólowych uwzgldniono skal VAS, liczb przyjmowanych leków przeciwbólowych, oraz ocen kta unoszenia koczyny dolnej. Dodatkowo przeprowadzono pomiary ruchomoci krgoslupa. Nie Dyskusja Zespoly bólowe krgoslupa ldwiowego stanowi powszechny problem. Powodujc ograniczenia w yciu spolecznym, zawodowym i towarzyskim, obniaj jako ycia. W pimiennictwie znane s liczne doniesienia prezentujce wyniki bada nad wplywem lecznictwa uzdrowiskowego na jako ycia pacjentów z dyskopati ldwiow. Przedborska i wsp. [3] dokonali oceny skutecznoci terapii uzdrowiskowej osób z dolegliwociami bólowymi okolicy ldwiowo-krzyowej, uczestniczcych w 21-dniowym turnusie sanatoryjnym w Wojskowym Szpitalu Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnym w Busku-Zdroju. Na podstawie wyników skali obrazkowej DCFC (z ang. Dartmuouth Coop Function Charts) okrelajcej ogólny stan zdrowia w ostatnich 4 tygodniach w aspekcie aktywnoci fizycznej, stanu emocjonalnego, aktywnoci codziennej, aktywnoci spolecznej, bólu, zmiany stanu zdrowia, jakoci ycia, wsparcia spolecznego stwierdzono statystycznie istotn popraw wikszoci ocenianych parametrów skali po zakoczeniu usprawniania. Antczak i wsp. [8] na podstawie bada 300 losowo wybranych osób w wieku 35-65 lat przebywajcych na turnusie w Uzdrowisku ,,Wieniec-Zdrój" stwierdzili, e leczenie sanatoryjne wplywa na zmniejszenie natenia bólu uogólnionego, jak równie dyskomfortu podczas wykonywania codziennych czynnoci higienicznych, podnoszenia/dwigania cikich przedmiotów i chodzenia. Puszczalowska-Lizis i Zwiercan [9] porównujc skuteczno usprawniania pacjentów Sanatorium Uzdrowiskowego ,,Piast" w Iwoniczu-Zdroju w stosunku do pacjentów ambulatoryjnych zaobserwowaly, e tu po zakoczeniu 2-tygodniowej terapii w obu grupach nastpila statystycznie istotna poprawa zakresów ruchu krgoslupa oraz obnienie dolegliwoci bólowych. Z bada Mordaka i wsp. [10] wynika, e kompleksowa rehabilitacja, wzbogacona o zabiegi borowinowe wplywa na zmniejszenie, a nawet ustpienie dolegliwoci bólowych oraz popraw ruchomoci krgoslupa ldwiowego. Constant i wsp. [11] dokonali oceny efektywnoci terapii uzdrowiskowej w porównaniu do farmakoterapii u osób z bólami ldwiowego odcinka krgoslupa o charakterze przewleklym. Wyniki kwestionariusza RMDQ, skali ADL, skali VAS, a take ocena czasu trwania dolegliwoci bólowych potwierdzily, i terapia prowadzona w warunkach uzdrowiskowych jest korzystniejsza w porównaniu z farmakoterapi. Biorc pod uwag specyfik leczenia uzdrowiskowego, warto zastanowi si nad trwaloci uzyskanych efektów. Niewiele jest prac, w których analizowano skuteczno leczenia uzdrowiskowego w formie bada odleglych. Do autorów, którzy przeprowadzili badania dlugofalowe naley Ponikowska [12]. Autorka analizowala wyniki usprawniania pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych w warunkach uzdro- 40 stwierdzono statystycznie istotnych midzygrupowych rónic w wynikach odnotowanych przed zabiegami, po zakoczeniu kuracji oraz po 12 miesicach od rozpoczcia bada. Badania wlasne wykazaly, e kompleksowe postpowanie w leczeniu uzdrowiskowym w porównaniu do terapii ambulatoryjnej przynosi bardziej trwaly efekt w zakresie lagodzenia dolegliwoci bólowych i eliminowania ogranicze funkcjonalnych wynikajcych z choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa. Podkrela to znaczenie lecznictwa uzdrowiskowego. Kuracja przeprowadzona w sposób przemylany, planowy, w oparciu o wlaciwie dobrane zabiegi wplywa na przypieszenie procesu regeneracji a naturalne surowce lecznicze, klimat w polczeniu z kinezyterapi i fizykoterapi pozwalaj uzyska trwaly efekt. Zalet w stosunku do terapii ambulatoryjnej jest moliwo korzystania z porad dietetyków i edukacji zdrowotnej a take wprowadzenie unormowanego trybu ycia w trakcie pobytu w sanatorium. Odpowiednio zaplanowane i rozmieszczone w czasie zabiegi lecznicze, posilki, spacery, rozrywki kulturalne i wypoczynek zapewniaj wlaciwe warunki terapii. Chory w pelni powica swój czas na usprawniane, zapominajc o trudach dnia codziennego, w oderwaniu od stresów, niekomfortowych warunków pracy, halasu oraz wplywu otoczenia. W przypadku terapii ambulatoryjnej chorzy czsto pozbawieni s moliwoci odpoczynku po zabiegach, wpadaj w wir pracy i nowych obowizków, zapominajc o tym, co tak naprawd jest najwaniejsze - wlasnym zdrowiu. Ponikowska i Ferson [17] podkrelaj, e rehabilitacja wymaga czsto dlugiego czasu na osignicie zadowalajcych wyników, a korzyci s krótkotrwale w przypadku, gdy pacjent po jej zakoczeniu wróci do niekorzystnych przyzwyczaje, powodujcych kumulacj czynników ryzyka. Lecznictwo uzdrowiskowe, prowadzone w odmiennych i bardziej komfortowych warunkach klimatycznych i rodowiskowych pozwala uzyska lepsze rezultaty w porównaniu do terapii ambulatoryjnej. Badania wlasne oddaj przewag lecznictwa uzdrowiskowego nad ambulatoryjnym. Terapia uzdrowiskowa pozwala przez dluszy czas zapomnie o dolegliwociach, a tym samym poprawi jako ycia i funkcjonowanie w spoleczestwie. Wnioski 1. Kompleksowe postpowanie w leczeniu uzdrowiskowym w porównaniu do terapii ambulatoryjnej przynosi bardziej trwaly efekt w zakresie lagodzenia dolegliwoci bólowych wynikajcych z choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa. 2. Usprawnianie w warunkach uzdrowiskowych w porównaniu do terapii ambulatoryjnej przynosi bardziej trwaly efekt w zakresie eliminowania ogranicze funkcjonalnych u osób z dyskopati ldwiow. Pimiennictwo 1. 2. Koszewski W. Bóle krgoslupa i ich leczenie. Termedia: Pozna; 2011, str. 7. Radziszewski KR. Porównawcza retrospektywna analiza dolegliwoci bólowych u chorych na dyskopati ldwiow leczonych zachowawczo bd operacyjnie. Pol Merk Lek 2006;124(21):335-340. Przedborska A, Misztal M, Nitera-Kowalik A, Zieliski B, Raczkowski JW. Skala DCFC w ocenie skutecznoci leczenia uzdrowiskowego pacjentów z dolegliwociami bólowymi okolicy ldwiowo-krzyowej. Acta Balneol 2014;138(4):208-13. Straburzyski G, Straburzyska-Lupa A. Medycyna fizykalna. PZWL: Warszawa; 2003, str. 316. Leppert W, Forycka M. Ocena bólu i jakoci ycia u chorych na nowotwory. Gastroenterol Pol 2011;18(3):128. Roland M, Morris RA. A study of the natural history of low back pain. Part I. Development of a reliable and sensitive measure of disability in low-back pain. Spine 1983;8:141-4. Opara J, Szary S, Kucharz E. Polish cultural adaptation of the Roland-Morris questionaire for evaluation of quality of life in patients with low back pain. Spine 2006; 31(23):2744-6. Antczak A, Haor B, Glowacka M, Biercewicz M. Jako ycia pacjentów z zespolem bólowym odcinka ldwiowego krgoslupa po zastosowaniu leczenia sanatoryjnego ­ doniesienia wstpne. Piel Zdr Pub 2014;4(1):19-25. Puszczalowska-Lizis E, Zwiercan I. Ocena skutecznoci kompleksowego postpowania w leczeniu uzdrowiskowym choroby dyskopatycznej ldwiowego odcinka krgoslupa. J Orthop Trauma Surg Relat Res 2013;33(3):7079. Mordak A, Lukowicz M, Ciechanowska K. Ocena wplywu okladów borowinowych na dolegliwoci bólowe oraz ruchomo dolnego odcinka krgoslupa. Balneol Pol 2008; 313-319. Constant F, Collin JF, Guillemin F, Boulange M. Effectiveness of spa therapy in chronic low back pain: a randomized clinical trial. J Rheumatol 1995;22(7):1315-20. Ponikowska I. Odlegle wyniki leczenia chorych ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów w warunkach uzdrowiskowych. Balneol Pol 1994; 36:57-67. Balogh Z, Ordögh J, Gasz A Nemet L, Bender T. Effectiveness of balneotherapy in chronic low back pain ­ a radomized single-blind controlled follow-up study. Forsch Komplement Med 2005;12(4):196-201. Nguyen M, Revel M, Dougados M. Prolonged effects of 3 week therapy in a spa resort on lumbar spine, knee and hip osteoartheitis: follow-up after 6 months. A randomized controlled trial. Br J Rheumatol 1997;36(1):77-81. Guillemin F, Constant F, Collin JF, Boulange M. Short and long-term effect of spa therapy in chronic low back pain. Br J Rheumatol 1994; 33(2):148-51. Konrad K, Tatrai T, Hunka A, Vereckei E, Korondi I. Controlled trial of balneotherapy in treatment of low back pain. Ann Rheum Dis 1992; 51(6):820-2. Ponikowska I, Ferson D. Nowoczesna medycyna uzdrowiskowa. Warszawa: Medi Press, 2009, str. 33.

Journal

Advances in Rehabilitationde Gruyter

Published: Mar 1, 2016

There are no references for this article.